Dagboek van week 47

Zaterdag, 16 november 2013

De laatste ploeg van 2013 treed aan

Na een wel heel erg rustige nacht waarin in de laatste rallenrondes alleen maar geconcludeerd kon worden dat er nu ook bij de waterrallen alleen maar wegtrek was geweest, begonnen we deze ochtend aan een wel heel erg stille eerste ronde. We kwamen terug met twee waterrallen, twee vinken, twee merels en als spelbreker in deze duoreeks één vink. Na deze eerste ronde kwam al vrij snel de wind opnieuw opzetten uit de WZW-hoek. Dat betekende dus dat de bladeren van een andere groep eiken in de ponyweide weer in de plaagrichting van de netten stonden en er weer vrolijk het nodige blad in de netten werd gestrooid. In een paar rondes tijd sloten we sectie 6 dus maar weer net voor net.
Zichtbare trek was er hoegenaamd niet deze ochtend, maar we hebben wel sterk de indruk dat de aantallen sijzen, barmsijzen, putters en vinken in het bos nog gestaag blijft groeien. Tijdens de koffiepauze zien we door het bovenraam aan de noordzijde van het veldlab een groep van zo'n 40 sijsjes in de top van een proprijke els gaan zitten. Even later voegen zich er een viertal grote barmsijzen bij. De vangst van de eerste grote barmsijs van deze periode (de tweede van het jaar) doen we uit pure pesterigheid pas als Leo en Emmie het glop hebben verlaten na uitdrukkelijk te hebben benadrukt dat ze enorm hebben genoten van een keer ringen in November.
In de middag liepen de vangsten rustigjes door met af en toe een paar vinken, af en toe een merel of mees. Opmerkelijk eigenlijk, in november maak je het haast nooit mee dat je in het glop een nulronde loopt. Ook wel weer enigszins verklaarbaar want de vogels moeten simpelweg veel actiever zijn, de dagen zijn nog maar kort en de voedselverbranding ligt hoger door lagere temperaturen. Een siësta van een paar uurtjes zit er dan ook niet in...
De laatste ronde van de dag levert wederom een nieuwe periodesoort op, en dan meteen 2 exemplaren. Er hangen twee kramsvogels in het enige grofmazige net dat vanavond nog openstaat. In diezelfde ronde ook twee waterrallen, net als gisteravond beide bij elkaar in één mistnet, maar nu recht voor de luidspreker waarvan het geluid net een half uurtje daarvoor was aangezet, opstekertje voor wat er vannacht gaat gebeuren??? De laatste ronde van de avond wordt gelopen onder een zwaar bewolkte lucht met absolute windstilte.
We vangen nog één ral in de kooien, maar horen er zeker drie in het riet, tevens horen we een grotere plons die waarschijnljk aan een waterhoen kan worden toegeschreven.

Groeten Hanneke Huiskamp en Henri Bouwmeester

Zondag, 17 november 2013

'Nuldagje'

De eerste ronde werd gelopen met zwaar bewolkt maar nog net droog weer. Het was helemaal windstil geworden op het eiland en dat zou het grootste deel van de dag zo blijven. Het leek of de weergoden wisten dat we minder te doen hadden want in de middaguren kwam er af en toe een zucht wind opzetten die ons weer aan het werk zette met het plukken van eikenblad uit de netten in de schapenweide.
De eerste ronde was een uitgesproken desillusie; we hadden gerekend op een goede rallenvangst want het was er een heel mooie nacht voor geweest, dachten wij... We kwamen terug met twee vogels, een waterral en een roodborst, beide terugvangsten. Het was verder doodstil in het terrein. De tweede ronde was beter; net als in voorgaande dagen waren er in het bos flink wat sijzen, putters en barmsijzen verzameld om te gaan foerageren op de elzenproppen. Dat belooft nog wat als de zaden in de bomen op zijn en ze gedwongen zijn om het pad op te zoeken. Maar ja, dan zullen wij wel vertrokken zijn.
We vangen een kleine (links op de foto) en een grote barmsijs (rechts) die keurig naast elkaar in het net hangen, verder van alles wat, vink, merel, waterral en één sijs.

Over het achterste deel van de opstelling komen vier wilde zwanen van zee gevlogen. Bij de daaropvolgende ronde weten we niet wat we zien, het bos achter het veldlab is vergeven van enkele honderden sijzen, in iets mindere mate barmsijzen en ook nog aangevuld met putters. Vooral de sijzen vliegen regelmatig onrustig en paniekerig rond alsof ze een sperwer in de buurt weten te zitten. De vogels blijven meerdere uren volop aanwezig maar we vangen er amper iets van.
Na de middag hebben we volledig onverwacht ineens vijf putters in de netten rond de Ebelbrug hangen. Tevens nog vijf waterrallen tegelijk in kooi nummer 8 en verderop zit er ook nog één in kooi 5.
We hebben een uitgesproken nul-dag; nee niet omdat we ZO weinig vangen, maar omdat opmerkelijk veel vogels compleet afgeronde biomtrische maten hebben, vooral bij de gewichten. We beginnen nog te twijfelen aan de kwaiteit van de weegschaal maar die blijkt OK te zijn. Deze dag staat voorts in het teken van maar liefst twee nieuwe jaarsoorten. Jawel, maar liefst twee op één dag... Een waterhoen in kooi 8 en een spreeuw (zeker, een spreeuw als nieuwe jaarsoort op 17 November...). De spreeuw vangen we in het donker, recht voor de luidspreker waar op dat moment het geluid van waterral weer draait.
Tijdens de rallenronde van 22:45 uur motregent het. In de lucht zijn behoorlijk wat piepjes van koperwieken te horen en komen vrijwel continu smienten overgevlogen. Er is ook een briesje op komen te staan uit oostelijke richting. De grofmazige netten van sectie 6 worden ontbladerd en gesloten. Daarna is het tijd voor de kooi-inspectie. Wat! Er springen op meerdere plekken rallen van het pad het riet en de struiken in en ik hoor er meerdere van de wilgentoppen springen. In kooi 5 zit een ral, in kooi 8 zitten er twee en in kooi 4 zitten er... zes ! Wow, dat heb ik in alle Novembermaanden nog nooit eerder meegemaakt tijdens de avondvangsten. Op de weg terug springt er ook nog een merel uit de struiken en vliegt pal achter mij het mistnet in. Daar had ik nou net geen zakje meer voor dus die gaat los in de hand mee. Voor deze controles gebruik ik in verband met de modderpaden de fiets en loop vanaf de Kooiweg via het meteoveld naar de opstelling. Op de terugweg loopt de ketting me er ook nog eens een keer af, dat wordt dus toch maar weer lopend terug...
Bij de rallen blijkt één terugvangst te zitten, een ral die door Symen Deuzeman op 6 november is geringd en inmiddels in gewicht is toegenomen van 88,5 naar 99,4 gram. Bij de overige rallen zit de zwaarste die we hier in het Glop ooit hebben gehad. Een voor de zekerheid twee keer wegen brengt geen verandering in wat we eerst niet geloven: 170 gram!
We moeten deze week wegens onverwacht snelle afronding van een verhuismogelijkheid een beetje spoed zetten achter het afronden van het seizoen, net nu er zoveel Carduelisjes in het terrein zitten. Daarom heeft Hanneke aan het eind van de middag sectie 4 en de eerste lange baan van sectie 5 alvast gesloten, binnengehaald en bij de kachel gehangen, morgen volgen meer...

Groeten Hanneke Huiskamp en Henri Bouwmeester

Maandag, 18 november 2013

Net geen 100+ dag.

In de nacht tussen 00:00 en 02:00 uur vingen we nog vier rallen, de laatste ronde was prachtig: de maan zat in een nest van bewolking maar gaf nog zoveel licht dat we alle ganzen en smienten die op ongeveer 50 meter hoog over het glop kwamen vliegen goed hebben kunnen onderscheiden. Prachtig! Opvallend was dat een aanzienlijk deel in het holst van de nacht naar het oosten vloog. De zwakke wind was inmiddels ook pal oost geworden en het nevelde en miezerde lichtelijk.
In de eerste ronde van vanmorgen ook goede rallenvangsten maar we hadden er op basis van de ervaringen van vannacht meer van verwacht. Bij vertrek bij het gebouw hingen er al twee merels in het eerste net. Ook achter in de opstelling zagen en hoorden we meerdere binnenvallende merels en koperwieken en in de tweede ronde hing het op de hoge delen van de opstelling vol met merels, vooral de grofmazige netten en de rest van sectie 6. Dat is echt een topplek voor de lijstervangst, als de windomstandigheden maar geen roet in het eten gooien. We komen van de tweede ronde terug met negen rallen en een stuk of veertig merels. Bij die laatste soort treffen we zowel bronsbruine als grijze, als vrijwel zwarte vrouwen aan, wat een kleedvariatie bij die laat doortrekkende exemplaren van deze soort.
Opvallend genoeg hingen er zo ineens vier zwartkoppen tussen die merels, twee waren er moddervet en twee mindere goden zonder trekvet. Hanneke wijst mij, als ze achterlangs bij sectie 9 loopt, op een enorme groep vogels die hoog over het eiland komt vliegen. Het blijken er werkelijk vele duizenden te zijn. Wat jammer dat ik nu net mijn verrekijker even niet bij me heb... Het lijkt erop dat het om plevieren gaat, gezien de manier van vliegen. De vogels aan de voorkant van de groep vliegen in een strakke ganzenformatie, de rest lijkt er maar wat achteraan te klooien, het lijken wel mensen...
Zoals dat hier in het glop zo vaak gaat, tegen een uur of tien in de ochtend is het helemaal over met de merels. In tegenstelling tot op Vlieland lijken de merels hier gemiddeld zo fit bij aankomst dat ze er voor kiezen om overdag nog een eindje verder te gaan, of om bij hoge waterstand in het glop er toch voor te kiezen om te gaan foerageren op andere delen van het eiland (besdragende struiken ontberen wij hier). Alternatief is echter het rijke bodemleven op de hoger gelegen delen van ons terrein.
Vandaag hadden we opnieuw een gewichtsrecord bij de waterrallen, een knoepert van 176,1 gram! Het maximum gewicht moest opnieuw bijgesteld worden. Dit zwaargewicht was niet de enige van die soort; er waren meerdere exemplaren van 150+ en ook 160+ grammen. Verspreid over de hele dag vangen we ze door; het zal uiteindelijk met de rallen de tweede dag van het seizoen worden.

De vinken, sijzen en barmsijzen lieten het vandaag afweten, ze waren er zeker wel, maar om onduidelijke redenen kwam er vandaag amper iets van naar beneden. Vandaag waren er wel regelmatiger koperwieken en kepen in het bos te vinden, maar vangen zat er ook van die soorten niet echt in. Wel was er regelmatig onrust, in de loop van de middag wisten we de stoker daarvan te verschalken. Boven de ebelbrug hing een subadulte man sperwer. De vogel droeg een ring van het VRS en bleek op 10 September door Symen te zijn geringd. Net als het jonge vrouwtje dat wij eerder in juli vingen had ook deze sperwer een klein gezwel in zijn mondhoek.
Aan het eind van de middag zakten de vangsten in en lijken de meeste vogels totaal uit het glop te zijn vertrokken. De laatste dagronde levert slechts één ral op. Voor het donker hebben we de resterende netten van sectie 5 en sectie 9 nog binnengehaald. In de avondrondes wordt nog één ral gevangen en in de nachtelijke ronde zit er één op de lus van een net in sectie 7 en wordt er tevens nog één in de kooi van sectie 3 gevangen. We hebben nu 265 waterrallen geringd dit jaar.

Groeten Hanneke Huiskamp en Henri Bouwmeester

Dinsdag, 19 november 2013

Hier en daar een bui met af en toe een waterral.

Een buiige ochtend en dus wederom lijsters op het eiland. Bij de eerste ronde diverse piepjes van koperwieken en in mindere mate ook kramsvogels boven het glop. De eerste ronde werd gelopen onder een zwaar bewolkte hemel waaruit net een bui was neergedaald. Veel vers gevallen blad dat dan zo lekker plakt in de netten. Maar dus ook wel wat vogels: 15 stuks waarvan vijf waterrallen, één koperwiek en negen merels. Tijdens het teruglopen vielen er al meer in, netjes vanuit het noordoosten. De volgende ronde was dan ook even weer merelrijker, zoals gisteren ook het geval was. En geheel in de traditie; wederom was daarna zo goed als alles weg. Tijdens het blaadjes peuteren (het worden er nu wel snel minder) bleek er pal naast ons onder de berken op de rand van de schapenweide ineens een houtsnip te hangen, de zevende voor dit jaar.
Het verdere verloop van de dag ging eigenlijk net zoals gisteren, vooral verschillende vogeltjes in het bos, aangevuld met af en toe een waterral. Na de middag zag ik bij vertrek een sperwer loodrecht omhoog uit het bos komen vliegen... In de netten bij de Ebelbrug hingen daarna zeven vinken, een keep en een heggenmus, duidelijk gevalletje van sperwer-effect dus.
Vandaag vingen we voor het eerst deze week een merel met een ring uit een voorgaand jaar terug. Zoals meestal in November was dat ook dit keer een vrouw. Ze bleek hier in 2008 te zijn geringd, bevindt zich nu blakend in haar zesde kalenderjaar en bezoekt vandaag voor de twintigste maal de ringtafel. Het is een vogel die eigenlijk ieder jaar gedurende de meeste maanden wel eens wordt gevangen, maar dit jaar is dat tot vandaag alleen een keer in Augustus geweest. Wat aan de hele lijst van vangsten wel opvallend is: in November begint ze enorm op te vetten van net iets onder 90 gram naar tussen de 110 en 120 gram. Dat laatste gewicht is van vandaag. Dan ga je je toch afvragen of deze groep merels het eiland in de wintermaanden ook verlaat om de winter elders door te brengen. Met andere woorden: horen de Schiermonnikoger merels ook tot de scandinavische wegtrekkende groep?
De voorlaatste ronde wordt samen met twee van onze drie medegebruikers van het veldlab (docenten van de WUR) gelopen, we zijn net op tijd om het vertrek van de merels te beleven. Rondom het gebouw horen we de kenmerkende tsjirrrp-roepjes en zien we merels heel rustig klimmend in Zuidwestelijke richting wegvliegen. We kruipen weer een heel rustige avond in; de maan komt in volle glorie heel laag tussen de bomen door schijnend omhoog en de wind is weer zo goed als helemaal weggevallen. De rallenrondes hoeven eigenlijk niet eens met zaklamp gelopen te worden. We vangen er slechts één en het is in het riet ook helemaal stil.

Groeten Hanneke Huiskamp en Henri Bouwmeester

Woensdag, 20 november 2013

Witte randjes bij het lopen van de eerste drie rondes.

De dag begon weer lekker rustig met een zacht briesje en heel helder weer onder een halfbewolkte hemel. Ter hoogte van sectie 4 en 5 bleek het gras en mos licht bevroren te zijn, het knisperde lekker onder de laarzen. Bij terugkomst bij het gebouw bleek ook het laagje water in de kruiwagen te zijn bevroren. Er kwamen wel wat merels binnenvallen, maar dat stelde amper wat voor.
Op het moment dat we tijdens de eerste ronde bij sectie 8 stonden begonnen rondom ons roofvogels te krijsen en kekkeren. Je kon precies de buizerd, de havik en minimaal één sperwer lokaliseren en dat kwam goed overeen met de geijkte plekken waar je ze in het voorjaar ook treft. Vooral in de omgeving van het haviksnest van de afgelopen paar jaar ging het even flink tekeer. Maar enkele tellen later kwam er uit die hoek een slechtvalk uit de bosjes en die koos klimmend het luchtruim richting polder. De vogel werd ronduit uitgejouwd door de lokale roofvogels die op hun plekje in de directe omgeving zaten en meerdere vinken en graspiepers deden verwoede pogingen om de valk daarbij te begeleiden.
De eerste ronde leverde zes waterrallen in de kooien op, vier merels, een koperwiek en een ongeringde plus een geringde pimpel op. Niet slecht, en er vloog nog van alles boven het terrein rond, van meerdere pimpels tot, ik zou haast zeggen vanzelfsprekend, groepjes barmsijzen, putters en sijzen. Daarvan vingen we er de gehele ochtend weer niet één. 's Middags wel enkele putters en sijsjes.
De rallen bleven opnieuw eigenlijk met 1 of 2 per ronde de hele dag weer doorvangen en er zat weer behoorlijke spreiding in grootte. Superdikke rallen als afgelopen dagen zaten er niet meer bij.
Aan het eind van de middag sloten we de daglichtrondjes af met een terugvangst van een mannetje vink met oude ring. De vogel bleek een enorm pappiloma-gezwel te hebben aan de linkerpoot, maar leek daar (kijkend naar zijn algehele conditie) niet veel hinder van te hebben. Een blik in de database leerde ons dat de vogel al op 11 September 2009 is geringd en dat er toen niks met de voet aan de hand was. Pas meerdere vangsten later stond voor het eerst genoteerd dat er een gezwel aan de linker voorteen zat. Daarna zag je aan een deel van de omschrijvingen dat het gezwel aan het groeien was geslagen. Nu zat het aan de gehele tenen en vormde een grote lelijke klompvoet. De vogel lijkt er goed onder te gedijen want had een prima conditie.
In de eerste twee uren na het invallen van de duisternis passeerde er een regengebied over Schiermonnikoog. En net zoals de beste avond van eerder deze week lijkt het erop dat die regen veel rallen uit het luchtruim heeft geplukt, want we liepen om 22:15 uur een rondje met zeven rallen in de kooien. En opnieuw zaten er meerdere in de struiken en zagen we twee exemplaren bij de kooien weglopen. In de struiken waren in de avondschemer ook een paar spreeuwen gaan slapen, daarvan pestten we er één een mistnet in, de tweede spreeuw van het jaar.
In de laatste ronde zitten er nog weer vier rallen in de kooien maar komen we er met slechts drie terug op het gebouw. We bleken in de vorige ronde het klepje van één van de opvangkooitjes te hebben laten openstaan; weg was de vogel op het moment dat ik twee stappen in de modder had gezet. Bij één van de drie vogels blijkt op de ringtafel dat ie een oude herstelde open beenbreuk in de rechtertarsus heeft. Hij kan ondanks het uit de poot stekende stuk bot de poot toch nog gebruiken. Iets wat die fazant bij van der werff niet meer kan zeggen...

Groeten Hanneke Huiskamp en Henri Bouwmeester

Donderdag, 21 november 2013

Nek aan drek-race tussen merel en ral.

Hanneke is vanmorgen extra vroeg naar de rallenkooien gelopen om te kijken of de flink actieve rallen van vannacht ook op dit tijdstip al in de kooien zouden lopen. Om 06:30 uur vertrok ze en ja hoor, korte tijd later kwam ze met vijf waterrallen terug. Tijdens de later volgende officiéle eerste ronde was het inmiddels weer iets begonnen te vriezen; er kwamen opnieuw weer enkele merels het Glop binnenvallen. We vingen er meteen een paar van maar erg indrukwekkend was het zeker niet. Wel was goed merkbaar dat er nog steeds van alles in de lucht zat, vinken, kepen, koperwieken en af en toe weer barmsijzen die zich bij de groepjes in het elzenbos voegden. Tijdens het teruglopen zagen we in de richting van het veldlab een groep van ongeveer vijftig houtduiven uit Noord aan komen vliegen, ze vlogen precies richting sectie 6 in de schapenweide. Dat biedt perspectieven denk je dan even, maar de volgende ronde sta je weer met beide benen op de grond: niks naks nada. Een kleinere groep vliegt wel regelmatig op uit één van de eiken tussen veldlab en Kooiweg en keert ook even regelmatig terug.
Voor het veldlab zat enige tijd een grote lijster te alarmeren, hij kreeg regelmatig bijval van enkele kramsvogels en koperwieken. Er bevond zich kennelijk iets in de bosjes waar wij geen weet van hadden... 's Middags zagen we bij de Arnicaweide een buizerd in een lichte kleedvorm die verdacht veel leek op de buizerd die eerder dit seizoen werd gevangen door Jos v.d. Staaij en André van Loon.
Het werd een heerlijke, rustige najaarsdag met al een beetje een winters karakter, met het lekkere zonnetje in de ochtend die het riet van oranje tinten voorzag en met knisperend gras en modder onder je voeten leek het alsof het een Februaridag was. Gelukkig was de snijdend koude wind van gisteravond helemaal gaan liggen, al bij de eerste ronde hebben we de netten van sectie 6 weer open kunnen schuiven.
In de middag zagen we door de bovenramen van het veldlab gedurende vele uren in het mooi scherpe licht van de zon vele tientallen sijzen en barmsijzen op de talrijke elzenproppen foerageren. Eindelijk kwamen er wat meer sijzen en barmsijzen vanuit de boomtoppen naar beneden, we vingen vandaag over de gehele dag verspreid tien sijzen en drie grote plus twee kleine barmsijs.
In de vroege avond begon het a weer lichtjes te vriezen en bleef het onder de alweer krimpende maar toch nog fel schijnende maan nog steeds windstil. De eerste avondronde leverde nog een waterral op, een tweede vloog een eindje parallel voor mij uit langs de netten. Verder was het behoorlijk stil in het gebied.

Groeten Hanneke Huiskamp en Henri Bouwmeester

Vrijdag, 22 november 2013

the ghost of seasons end....

waarde vandaag rond in het groene glop.
Bij het opstaan bleek dat het inmiddels heel ander weer was geworden; vroor het vannacht nog onder een kraakheldere windstille hemel, nu stond er een vlagerige noordenwind en regende het lichtjes. Die regen was een korte bui, hoopten we maar, want het internet lag plat. In het bos spatten een paar merels weg, maar dat stelde niks voor. Vorige week zou het onder deze omstandigheden nog flink blaadjes peuteren worden maar dat viel nu enorm mee.
Kooi 4 had in de eerste ronde zeven rallen, verder alleen één in kooi 8. Verder twee merels waarvan er één door het net loopt tot hij een gat tegenkomt...
De tweede ronde wordt meegelopen door onze medegebruikers (drie docenten van de Wageningen uni) van het gebouw en zij blijken maar weer eens de lucky factor; het was erg rustig in het bos maar op de scheiding met het hakhout hing er ineens een groepje sijzen bij elkaar in één net. Daartussen ook enkele barmsijsjes waaronder een mooie adulte man kleine barmsijs zoals we ze kennen van de lokale broedvogels in het begin van het seizoen. Al vroeg in de ochtend zakten de vangsten snel terug, maar bemoedigend was wel de constatering dat de zon van gisteren en de opnieuw opstekende wind van vanmorgen er voor zorgde dat er meer en meer elzenzaad op het pad terecht kwam. En dat heeft dan vervolgens meteen effect op de vogels zodat het de komende dagen best nog wel eens leuk zou kunnen worden. Midden op de middag kregen we bezoek van de familie Glerum en ook tijdens de ronde die zij meeliepen gebeurde er weer iets leuks: niet alleen had Hanneke hen voorspeld dat er in totaal vijf vogels zouden worden gevangen, die hingen er ook nog... Er zou ook wat bijzonders worden gevangen. En ja... In sectie 2 hing tussen enkele andere vinken een dubbelvink. Een dubbelvink??? Ja, een vink met twee ringen! Naspeuren in de database leerde ons dat de vogel in de opbouwweek in 2010 is geringd. Vervolgens werd de vogel in dat jaar nog twee keer teruggevangen. De laatste terugvanger vond dat de vink kennelijk nog niet helemaal yin yang was en koos voor meer balans door er een tweede ring aan te knopen. Daar redde de vogel zich inderdaad heel goed mee want tot de dag van vandaag bleef hij ver van de ringtafel. Vanzelfsprekend hebben we de ring met het meest recente nummer verwijderd.
Er meldde zich ook nog een andere oudgediende, een winterkoning met een ring uit de Y-serie. Deze bleek in 2010 te zijn geringd, wederom in de opbouwweek, daarna nog vier keer terug in dat jaar, vervolgens nog twee keer in 2011 en nu pas opnieuw in 2013 dus. De laatste drie vangsten dus alleen in oktober en November.
In de avonduren vangen we nog één waterral. De verwachtingen waren wat hoger vanwege de miezerige motregenbuitjes die eerder deze week tot twee maal toe tot het invallen van meerdere rallen leken te leiden, maar dat viel vanavond dus tegen.
Vanavond is Holmer Vonk ons komen vergezellen, hij heeft morgen een wadvogeltelling uit te voeren en neemt het daarna over tot en met de zondag. Na het weekend komt Joop van Ardenne het dan weer overnemen en hij zal de hekkensluiter van dit seizoen gaan worden.

Groeten Hanneke Huiskamp en Henri Bouwmeester

   ·      ·      ·       ·      ·