Dagboek van week 31

Wat vooraf ging.

Het ploegje voor de eindafrekening van het CES-seizoen is deze week gearriveerd en onder perfecte mediterrane weersomstandigheden meteen razend aan de slag gegaan met snoeischaar, takkenschaar, grasmaaier, greep en hark. 's Avonds de netten van de CES-opstelling uitgezet en vanochtend dus gevangen voor de 11e en voor VRS schiermonnikoog laatste CES-periode van het seizoen.
In het weekend heeft het behoorlijk droge eiland een flinke donderbui met in korte tijd 16 mm neerslag cadeau gekregen. Hedenmorgen waren we dus klaar om te beginnen met de laatste CES-vangdag.
De oostenwind die afgelopen dagen met 4-5 bft al stevig te noemen was stond vanmorgen met 3 bft nog steeds precies in de lengte van sectie 2 en 3 te blazen. Dat is niet de meest perfecte omstandigheid voor goede vangsten. Toch was er leuke activiteit te bespeuren van diverse juveniele avifaunistische elementen en hadden we best wat te ringen en meten.
De eerste ronde leverde 15 vogels op en de tweede ronde 30 stuks. Daarna was duidelijk merkbaar dat de interesse van de vogels zich verplaatste van het struweel naar de sloot die over grote lengte toch nog een beetje water ter verkoeling en dorstlessing kon bieden. Niet echt opmerkelijke vangsten, het gebruikelijke spul met als hoofdmoot fitis en tjiftjaf. Daarbij 1 tjiftjaf die niet door ons station geringd was en 1 fitis die nog een ring beginnend met een Y droeg. Deze vogel is alhier geringd op 18 Juli 2011 en in de tussentijd nu voor de 5e keer teruggevangen. Opvallendst van die terugvangsten was dat hij exact een jaar geleden ook gevangen is met 1 uur tijdsverschil. De vogel was toen ondanks het late broedseizoen dat we toen beleefden al wel een stuk verder met de slagpenrui. Erg leuk dus, ook al is het een 'eigen' vogel.
Voor de tweede helft van de sessie werden we geassisteerd door Nadia Heijner, oud-studente van de VU.
Weinig waarnemingen vandaag, al zijn 2 bruine kiekendieven, 1 sperwer, 1 havik-vrouw en een sperwer boven het glop vermeldenswaard. Ook kwamen er nog 2 kruisbekken over de bossectie vliegen; wellicht verblijden zij ons de komende week nog een keer met een bezoek aan de sloot en… mistnet. Om 12 uur hebben we de netten gesloten en werden we nog enige tijd aangenaam onderhouden door André Duiven en Martin Duisterwinkel. De laatstgenoemde werd nog blijgemaakt met de mededeling dat we hedenochtend bij 1 zanglijster 8 teken voor hem hebben kunnen verzamelen.
Morgen gaan we (net als vanavond) verder met snoeien, harken en maaien...

Groeten, Henri Bouwmeester, Hanneke Huiskamp en Nadia Heijner.

Vrijdag 25 juli 2014

Ongewenst bezoek...

Tja, een dag waarop het allemaal wat anders liep dan we hadden gepland. Ten eerste heeft het vrijwel de gehele dag geregend. Er waren wel tussenpozen waarin het vrijwel droog was en de regen was meestentijds licht maar niet echt lekker om continu buiten te kunnen doorwerken.

De grootste reden waarom er vandaag van snoeien en maaien minder terecht kwam was de volgende: tijdens het uitlopen van netstokken voor sectie 0 zag ik in het mulle zand op het paadje heel verse keutels van-- jawel, een SCHAAP liggen. En daarbij in het zand sporen van hoefjes die het paadje volgden richting en over sectie 9 en 8. Dat is niet best als je netten open hebt staan! Het kan alleen maar betekenen dat het raster rondom ons terrein ergens niet in orde is en de schapen dus zijn uitgebroken. We zijn samen aan het zoeken gegaan en stuitten aan de noordkant van sectie 9 op 2 rammen van de Soayschapen van natuurmonumenten.
Na het volgen van hun spoor kwamen we tot de conclusie dat ze zich in die omgeving dwars door onze hoge takkenril hadden gedrukt. We hebben beide schapen vanaf sectie 8 in oostelijke richting gedreven tot we met z'n allen helemaal vastgelopen zaten in het dichte struik- en rietgewas aan de overkant van de sloot bij het voormalige meteoveld. Er zat daar een aftakking van het raster en de schapen konden geen kant meer op... Dachten wij. Op een gegeven moment zetten ze het op een rennen en met veel gekraak drukten ze zich beiden weer door de oude takkenril. Ik wist ze na enige tijd met een omtrekkende beweging toch weer terug te krijgen in de hoek van het gaas en daarna hebben we een stuk van het raster omhoog getrokken en onderstut met een balk.

Dit bleek namelijk al snel de oorzaak te zijn van de ontsnapping, het raster is door de sterk golvende bodem van het terrein op veel plaatsen aan de onderkant gewoon omhoog te drukken waardoor ze er onderdoor kunnen. Daar moet dus nodig wat aan gedaan worden want op deze manier kunnen we het risico op herhaling niet lopen. Onze trc werkte uiteindelijk, we wisten beide schapen onder het raster door te drijven. Daarna zwetend en puffend natuurmonumenten gebeld en het probleem uitgelegd. Inmiddels hadden we ook al geconstateerd dat de gehele kudde (bewust danwel onbewust) al in twee groepen was gesplitst en verdeeld was over twee compartimenten van het uitgerasterde gebied. Nu maar eens zien hoe snel er verbeteringen aan het raster kunnen worden aangebracht.
Aan het eind van de middag en in de avonduren hebben we nog wel verder kunnen snoeien en harken en hebben we net voor het donker nog sectie 5 in zijn geheel kunnen plaatsen. Daarbij werden tijdens het ontrafelen van de netten nog enkele vogeltjes gevangen. Door de regen is de vegetatie weer een beetje natter geworden en lieten de Ruggestreeppadden zich achter het gebouw weer goed horen; rond middernacht hoorde ik vanaf het veldlab enkele malen een Roerdomp hoempen.

Henri Bouwmeester, Hanneke Huiskamp en Nadia Heijner.

Zaterdag en zondag 26 en 27 juli 2014

De eerste echte herfstdag...

Nou ja, in de zin van het volgen van najaarstrek en vangen met de volledige opstelling dan. In geen enkel opzicht deed deze dag dan ook maar iets aan herfst denken. Of het moet de plotselinge bui van een kwartier zijn die ons tussen 06:30 en 06:45 uur met 3 milimeter regen verraste. Totaal geen wind en langzaam aan overgaand in kleine pijpensteeltjes. Hanneke heeft snel een tussenronde gelopen en kwam nat terug toen het weer droog was. Na deze bui brak al vlot de zon door en keerde het zomerweer terug op het eiland. De vangsten verliepen vandaag prachtig gestaag verdeeld over de gehele dag met als rustigste een rondje van drie stuks. De beste rondes vielen als vanouds wederom in de eerste vier rondes en eerste avondronde, respectievelijk vingen we op die momenten 28, 27, 25, 25 en in de avond 20 stuks.
Door de regen bleef het drink- en badeffect lang uit. Pas na het middaguur was te merken dat er in het bos meerdere vogels pal voor de poeltjes met het laatste resterende water hingen. Dat zorgde er toch voor dat de vangsten bleven doorlopen. In de loop van de middag kwam er opnieuw wind opsteken nadat deze was gedraaid van noordoost naar west.

Verder weinig echt opmerkelijke zaken bij de vangsten, gewoon lekker doorwerkend veel vogels in handen gehad, bestaande uit de bekende te verwachten soorten met onder andere een mooi uitgekleurde man keine barmsijs die een ring droeg uit Augustus 2012 en nu voor het eerst weer werd teruggevangen. Verder een heggenmus uit 2011 die in 2012 nog wel enkele malen werd teruggevangen, maar vorig jaar een bezoek aan ons achterwege liet. Zo zie je maar weer, als we niet vele jaren achtereen doorvangen hadden we maar zo kunnen concluderen dat'ie wel niet meer in leven zou zijn. In één van de avondrondes vingen we twee zanglijsters waarvan er eentje door zijn gekrijs een merel naast het net op een nestindicerende manier deed reageren. Slechts twee stappen opzij in de vegetatie waren genoeg om het nest in een berkenknot te vinden met daarin één klein jong en drie eieren die nog niet waren uitgekomen.

In de avondrondes vonden we ook de verklaring voor de kleine zandkuiltjes die we iedere ronde opnieuw op dezelfde plek in het mulle duinzand van het pad aantroffen. We hadden al gedacht aan zandbadjes zoals bekend van mussen, maar nu betrapten we winterkoningen op dit gedrag. Dit was ons tot nu niet bekend, je blijft leren.
Waarnemingen vandaag : sabelsprinkhaan tegen net 3 en 's avonds op diverse plekken sjirpend, sperwervrouw over het veldje naast het veldlab achternagezeten door een tiental boerenzwaluwen, vele tientallen naaktslakken op de paden in de laatste ronde met meteen al een egel die verwoede pogingen deed om deze op te ruimen. De najaarskop is dr af!

Groeten, Henri Bouwmeester en Hanneke Huiskamp

Maandag 28 juli 2014

Een stapje terug.

Een pas gesnoeide mistnetopstelling is als een oud mens: alles gaat hangen! ...als de regen neerdaalt. Oftewel een herhaling van zetten ten opzichte van het weerbeeld van gisteren. De regen kwam nu vroeger en hield langer aan, was lichter van aard maar bracht toch nog 2 milimeter water in de regenmeter. Dat betekent dus dat de meeste regen op het meest geschikte vangtijdstip van de dag viel. Er was dan ook weinig vogel-activiteit in het glop merkbaar. Vooral de veel mindere aanwezigheid van Fitissen viel op, al zouden we er uiteindelijk samen met de Tjiftjaf toch nog een leuk aantal van bij elkaar sprokkelen. De wind heeft echter toch ook wel invloed gehad op de vangsten van deze kleine soortjes, we zagen meermalen een vogel van dit formaat het net invliegen en er net zo hard weer uitrammelen. De Spotvogels deden het weer goed vandaag, met elf inclusief de terugvangsten bijna een dagrecord voor het groene glop. Ze lijken dan ook een goed broedseizoen te hebben gehad want de meeste vogels die we vangen zijn juveniel.
We hadden ze de afgelopen dagen al een paar maal bij het gebouw gehoord, maar rond het middaguur hingen er ineens twee adulte mannen Huismus in de allereerste meter van de 600 meter mistnet die we hebben staan. De vogels zullen op de nieuwe open plek naast het gebouw (waar meerdere bomen omwaaiden tijdens de Oktoberstorm van 2013) wel hebben willen kijken of de bewoners nog broodkruimels uitstrooiden.

Na de regen kwam de zonneschijn weer snel tevoorschijn en die zou de gehele dag (in tegenstelling tot grote delen van de rest van het land waar het water met bakken uit de lucht kwam) heerlijk aanwezig blijven. In de loop van de middag begon de wind echter wel aan te wakkeren en begonnen naast blaadjes ook de eerste elzenproppen van het seizoen in de netten te vallen. Gelukkig kregen we bezoek van onze webmaster Evert Jan, dus die kreeg de eer om de allereerste elzenproppen van onze week uit de netten te peuteren. De wind zou later nog verder aanwakkeren en tegen de avond zitten we al op 5 tot 6 bft. De netten staan op de plekken waar dat op dit moment nodig is goed geschoord dus dat zit wel goed.

In één van de avondrondes vingen we nog twee boerenzwaluwen, daarvan stuiteren er bij vlagerige wind zoals vandaag wel eens een keer enkele in de netten. Verder hebben we nog weer een Merelnest ontdekt, ditmaal een nest met drie eieren in de knot van een els wederom midden tussen de mistnetten op de hoek van sectie 3 en 7. De vrouw heeft een nest gebouwd van eerder dit jaar door ons gesnoeide rietstengels en wilgentwijgen, erg grof materiaal voor een Merel.
Tijdens de avonduren hebben we ook nog even bezoek gehad van de jongste zoon (Sjoerd) van collega-ringer en oud VRS-ser Ben Nijeboer uit Rijssen. Erg leuk! Hij kon ons vertellen dat thuis in Goor meerdere straten blank hadden gestaan door de behoorlijke waterhoeveelheden die er in korte tijd gevallen waren, en wij maar zweten tijdens onze wandelingen langs de netten door mul strandzand.

Groeten, Henri Bouwmeester en Hanneke Huiskamp

Dinsdag 29 juli 2014

De dag begon met een witte sluier....

...de vangst van een Kerkuil in één van de grofmazige netten. Extra vroeg opstaan en/of extra lang doorgaan loont dus wederom. Het was een heel erg wit exemplaar net als de eerder op 9 November 2009 gevangen en als witte Kerkuil aanvaarde vogel en volgens mij vrijwel zeker een te aanvaarden geval van witte Kerkuil, Tyto alba alba, geheel wit op de borst en buik, maar wel met een paar zwarte vlekjes en op de bovendelen een geheel wittige waas in plaats van overwegend grijs. Wat was het weer een enorm machtig mooie vogel. Op de borst werkelijk alleen maar een licht patroon van zwarte spikkels en ook de bovenvleugels zijn enorm licht van tint, het lijkt alsof er een zweem van neveldamp over de gehele bovenzijde zit. Omdat de vogel vrijwel zeker van boer Visser aan de overkant van de weg komt hebben we hem/haar maar naar de stal gebracht waar een donker plekje gezocht kan worden om de volgende nacht af te wachten.

Op het moment dat we daar in de heel vroege ochtend om de hoek van de staldeur keken schrok een groep van honderden spreeuwen zich een hoedje en spurtten door de openstaande ventilatiekleppen aan de zijkant van de stal naar buiten. Tevens vlogen ons een zilvermeeuw en een zwarte kraai om de oren die ook niet wisten wat ze overkwam. Op de gemiddelde boerderij komt tegenwoordig op zo'n vroeg tijdstip inderdaad ook geen mens in de stal kijken.
Verder als leuke overige vangsten vandaag een Houtsnip, een Sprinkhaanzanger en jawel... vermeldenswaard de eerste staartmees van het seizoen. Vermeldenswaard? Jazeker! We hadden de gehele week waarin we de opstelling hebben opgebouwd nog niet één keer een groepje staartmezen voorbij horen komen, en dan zijn we nog wel echt veel buiten...
we vingen een Heggenmus terug die op basis van handpenrui, broedplek en oude ring (waar je natuurlijk niet op af mag gaan) overduidelijk als na het eerste kalenderjaar te boek kon gaan, maar die duidelijk nog steeds een grijze iris (het kenmerk voor een vogel van dit jaar) had. De uitzondering bevestigt...
's Ochtends is Jan Harthoorn van Natuurmonumenten op bezoek geweest naar aanleiding van de uitgebroken schapen. We hebben hem uitgelegd hoe de uitbraak ons inziens is veroorzaakt en hij zou eens langs het raster gaan lopen. Het is de bedoeling dat ze de schapen vanaf September weer in de weide rondom onze sectie 6 netten gaan weiden. In November volgt dan weer de selectie en het is de bedoeling dat op termijn alle schapen weg gaan en het nieuwe begrazingsplan in werking gaat treden.
In de avondronde (die weer een leuke opleving brengt) vangen we onder andere twee Boerenzwaluwen waarbij een prachtige adulte man met een vleugel van maar liefst 129 mm. Er vliegen er 's avonds heel wat rond boven het voormalige meteoveld en het resterende stukje riet langs sectie 4, echter samen met de Huiszwaluwen beduidend minder dan in andere jaren omstreeks deze tijd het geval was.
We hadden vandaag een geheel droge dag die onder een heldere hemel met een zwak naar het Noordwesten gedraaid windje begon waarbij de temperaturen snel opliepen. De middag was met 24 graden lekker warm maar door de wederom flink aanwakkerende wind voelde het frisser aan.

Groeten, Henri Bouwmeester en Hanneke Huiskamp

Woensdag 30 juli 2014

Naast vogels ook insecten vangen

Tijdens de eerste ronde troffen we het glop totaal windstil aan, de ronde leverde tien vogels op waaronder een Houtsnip die op de terugweg vanaf sectie 8 bij de Ebelbrug in het net sprong. Ongeringde kleine Barmsijs met nog een broedplek in het stadium van eileggen. En we hebben de Merel-vrouw van het nest met jongen gecontroleerd, droeg een ring van 28 juli 2013, na ringen pas voor het eerst teruggevangen op 16 juli dit jaar en vandaag dus.
Het is inmiddels te merken dat het een stuk rustiger in het vangterrein wordt, het wachten op de eerste vogels van elders of buiten het eiland zal binnenkort wel beginnen.
In de middaguren is Oscar Franken (VU) mee langs de netten geweest om naar insecten in de nabijheid van de netten te kijken: daarbij hebben we een joekel van een nest van de gewone Bosmier gevonden, dit is een mier die algemeen voorkomt in gewone bossen en zeldzaam is in ongewone bossen...(zijn niet mijn woorden maar wel een waarheid als een koe). Tussen de netten verzamelde oscar drie soorten mieren, vooral langs sectie 4 zaten drie nesthopen bestaande uit een behoorlijke bult grijs zand. Twee waren verlaten en in één zat een soort die dan waarschijnlijk wel algemeen in gewoon riet zal zijn...
Als derde een nest steekmieren in de hoek van sectie 9 naar 0 al jaren bezig zijn een berkenstam te veranderen in een bultje houtmolm. Erg leuk al dat speuren en turen naar insecten. We verzamelden twee veerluizen van een kleine karekiet en bij nader onderzoek met ene loupe bleken die zelf nog weer een parasietensoort bij zich te hebben. De ene parasiet die op de ander parasiteert dus...
Dan het zandbad-verhaal: vandaag hebben we met zekerheid zelf twee maal Winterkoningen een zandbad zien nemen op het paadje langs sectie 1. Ze gingen overduidelijk met de borst naar beneden drukkend schurend door het zand om daarna trappend met de poten zich opzij te drukken en daarmee een kuiltje te draaien. Om vervolgens loodrecht omhoog of parallel aan het pad weg te vliegen zonder in het mistnet te komen natuurlijk...
We vingen vandaag ook de eerste Tuinfluiter met trekvet, zelfs meteen moddervet, vetgraad 6 volgens tabel Kaiser en gewicht 22,2 gram. In de avond ging de wind steeds meer liggen, de Boerenzwaluwtjes lijken te gaan slapen in het riet bij sectie 4, vanavond hebben we er daar in de voorlaatste ronde ook weer vier gevangen. Daarbij exemplaren met trekvet dus het zal vanaf nu wel snel minder worden met de aantallen zwaluwen.
Tegen de verwachtingen in hebben we ten gevolge van een goede avondronde de dagtotalen toch nog boven de 100 weten te houden, het percentage terugvangsten valt daarbij eigenlijk best nog wel mee ook. Afwachten wat het morgen wordt.

Groeten, Henri Bouwmeester en Hanneke Huiskamp

Donderdag 31 juli 2014

Minder, maar nog steeds goede aantallen.

Begonnen met heerlijk windstil weer, al was het door een heldere nacht flink fris geworden. En dat levert dan natuurlijk flinke dauw op de netten op. De eerste ronde leverde tien vogels op, van alles wat je nu verwachten kunt en wat je de hele dag weer lekker bezig houdt, vooral omdat je door het warme weer vaker moet lopen en doordat je bij alle adulte vogels nu ook de rui van de handpennen, armpennen en staartpennen moet scoren.
In de middag vingen we een Buizerd. De vogel bleek nadat hij uit het net bij de Ebelbrug was gehaald vermoedelijk ook al op twee andere plekken in sectie 2 te hebben gehangen. Zoals meestal het geval is betrof het hier ook weer een eerstejaars vogel die met 722 gram goed op gewicht was. Maar ja, ook hier op Schier zijn er zoveel muizen dat je ze gewoon overdag ziet lopen. In de late middag- en avondrondes vallen de vangsten voor het eerst deze week dusdanig terug dat we de 100 gevangen vogels vandaag niet halen. Maar ja, we blijven het over aantallen hebben waar je ons niet over zult horen klagen...

Groeten, Henri Bouwmeester en Hanneke Huiskamp

Vrijdag 1 augustus 2014

Nu zijn we officiëel begonnen

Opnieuw helemaal windstil weer bij aanvang maar in slechts heel lichte mate dauw. Tijdens de eerste ronde waan ik mij met een vroege ochtendtemeratuur van rond de 20 graden en kwetterende Spotvogels en koerende Turkse Tortels weer een beetje in Afrika. Net van de slaapplaats vertrokken kwetterende zwaluwen maken dat plaatje compleet, fantastisch...
Het is al vroeg te merken dat het best wel een warme dag gaat worden en dat biedt perspectief voor het profiteren van drinkende en badderende vogels bij de laatste restjes water in de sloot. De eerste ronde levert het onheilspellende aantal van 13 vogels op, dat belooft weinig goeds als je net de verwachting hebt uitgestippeld dat het nu wel allemaal zal gaan terugzakken met de vangsten. Het is in de afgelopen dagen goed te merken dat we er in ieder geval ons voordeel mee doen bij soorten als Merel, Zanglijster, Roodborst, Vink, Koolmees en Pimpel, vogelsoorten die gek zijn op baden en/of wroeten naar bodemleven in de modder van de glopsloot.
Vanaf de tweede ronde begint het effect op te treden en zet een trend in die iedere ronde wel weer wat leuke resultaten oplevert, vooral veel soorten. Het gaat tot ver na de middag door eer het inzakt tot rondjes van enkele vogels. Weinig opmerkelijks, maar gewoon leuke aantallen van veel soorten.
Aan het eind van de dag zit je dan met een hele waslijst, maar met opvallend genoeg maar één soort die op de totaallijst 'double figures' kent. Daarbij een nieuw dagrecord voor Schier voor vangsten van de Boomkruiper. De laatste ronde voor donker levert volledig onverwacht toch nog weer een paar zwaluwtjes op die weer recht voor de rietkraag hangen. De latere inspectie van de grofmazige netten levert nog twee opspattende Houtsnippen op, die zaten dus in beide gevallen achter het net...
In de netten hangen tientallen parende langpootmuggen en onder de netten laten evenzoveel naaktslakken zich bepaald ook niet onbetuigd. We hebben uiteindelijk dus toch volledig onverwachts de neerwaartse spiraal in aantallen gevangen vogels kunnen doorbreken, maar het aantal teruggevangen vogels loopt wel gestaag op. Met ruim 600 vogels hebben we deze week meer gevangen dan in het hele CES-seizoen, en ongeveer 10 procent van het jaargemiddelde. We hopen dan ook dat we hiermee de trend voor de rest van het seizoen hebben kunnen zetten en dat we niet het gras voor de voeten van de rest van het ringgezelschap hebben weggemaaid. In letterlijke zin hebben we dat deze week in ieder geval wel...
waarnemingen: 09:00 uur groep 14 watersnippen ZZW, circa 08:30 en 11 uur 4 buizerden cirkelend boven het glop.; circa 16:30 uur ZWARTE OOIEVAAR laag over het veldlab richting Noord.

Groeten, Henri Bouwmeester en Hanneke Huiskamp

   ·      ·      ·       ·      ·