Week 30

24 juli 2007

Slagregens en windkracht acht: de herfst is begonnen en daarmee ons ringseizoen.

Na dagen van maaien, harken, hooien, muggen ziften en netten bijzetten willen we het morgen maar eens gaan proberen. De opmerking die Holmer in april al maakte ten aanzien van de muggen in het glop blijken profetisch: de aantallen hebben een omvang aangenomen die aan bijbelse plagen doet denken. Het is het onderwerp van gesprek in het hele land tot in de lokale supermarkt en de burgermeesterskamer toe. Het populairste parfum is citronella en de drogist doet heel wat betere zaken dan de terrashouders, hoewel laatstgenoemden op onze eigen website adverteren met de mededeling dat op ieder tafeltje muggenolie aanwezig is.
Tijdens het opzetten van de laatste netten van sectie 1 hingen er vanavond na etenstijd 5 vogels in die eerste vier netten. Als dit groepje een steekproef voor de condities van de vogels moet zijn, dan staat ons nog wat te wachten want bijna alles had vliegspier 1.
De eerste van deze vogels was nummer 666 voor dit jaar. Dat dit nummer meer dan gewoon maar een getal is bleek wel bij het invoeren van de gegevens van die vogel. Zo ineens zonder aanleiding werd het muisstil.... We hebben een optische muis zonder staartje en kennelijk heeft ie een hekel aan Access waar we onze database in bijhouden, want verder hadden we tot nu toe geen problemen.
Inmiddels hebben we gemerkt dat je in een straal van 20 cm geen metaal naast de zender daarvan mag leggen, opvolgers hou hier rekening mee!
Gisteren en vandaag flinke perioden met regen gehad en voor de derde dag op rij stond er in de kruiwagen een laag van zeker 5 cm water. Het glop ligt erbij als een echt broekbos met het water net onder het niveau van het pad. Bij de achterste einden van de vrijstaande netten van sectie 5 ga je tot over je enkels het water in en bij sectie 6 kun je steltlopers en watervogels vangen.
Grasmaaien zat er daar in ieder geval niet in want 30 cm water zal ie vast geen pretje vinden. Dat apparaat werd toch al niet vrolijk van de aluminium haringen met schoorlijnen die in het hoge gras waren achtergebleven. Heerlijk weer zo'n jaarlijkse opbouwweek...
De schapen hadden wat extra ondersteuning nodig bij het verwijderen uit de weide; we hadden 2 weigeraars waarbij een krop ijsbergsla ook al niet veel hielp, dus dan maar onder de arm genomen en sjouwen.
Het is erg stil in het Glop wat vogelgeluidjes betreft; in de dagen dat we hier nu zijn heb ik nog niet één keer een groepje mezen horen voorbijkomen en het aantal roepjes van tjif en fitis maakt ook niet vrolijk. We zullen zien... Morgen de eerste volledige vangdag.

Henri Bouwmeester en Hanneke Huiskamp.

25 juli 2007

Fitisdag.

Here we go! De eerste ronden gelopen onder prima najaarsomstandigheden. Lekker windje en bewolkt weer. In het Glop zitten nog enkele zanglijsters te zingen en natuurlijk doen de winterkoningen met hen mee. Daarnaast af en toe nog ene fitis, tjiftjaf en zwartkop. Achter bij sectie 5 komt een lepelaar redelijk laag overvliegen en zwaait meteen af richting polder als ie ons ziet. In het natte terreindeel horen we ook in ieder geval 2 waterrallen knorren. Morgen maar eens kijken of de kooien weer vangklaar kunnen worden gemaakt. Dat zal wel een heel karwei worden want we hebben onderschat dat het riet er aan alle kanten natuurlijk dwars doorheen groeit als ze bijven staan. Toch maar niet weer doen dus.
De eerste ronde levert 29 vogels op en de tweede 31 stuks. Zoals te verwachten ligt het accent op fitis en in de eerste 2 rondjes ook wat juveniele roodborsten waarvan bij bijna ieder exemplaar de eerste borstveertjes al doorkomen. Tijdens het lopen van die tweede ronde wordt er in de polder geschoten. Drie knallen horen we. Het zal wel het leven hebben gekost aan enkele grauwe ganzen of nijlganzen. We hoorden al dat daarvoor vergunning zou zijn afgegeven om ze te bejagen in de polder. Ook staan er al 2 vliegers en een vogelverschrikker in de polder om ganzen te verjagen.
Zoals de vangsten van gisteren al deden vermoeden bleken de vogels vandaag vrijwel allemaal in slechte conditie met veelal vliegspier 1 of een magere 2. Ze mogen hopen op een weersomslag in positieve zin. We vingen ook de eerste vogel met duidelijk trekvet. Een tuinfluiter met vet 2 en een goed gewicht. Dat deed me denken aan een paar jaar geleden toen ik op de eerste of tweede vangdag een tuinfluiter met vers blinkende Noorse ring ving. Wellicht is er van die soort al wat vroege beweging. Bij de fitissen al meerdere adulten met bijna voltooide hand- en armpenrui.
We hadden ook de handen vol aan een gezinnetje kleine karren waarvan de jongen nog maar net uit het nest waren en die zich meer over takken lopend dan vliegend door het terrein verplaatsten. Die jongen moesten dus af en toe weer teruggebracht worden naar de vangplek. Zoals te verwachten, vielen de vangsten na de tweede ronde al snel terug, maar het bleef de hele dag lichtjes doordruppelen met vogeltjes, met na de middag ineens een groepje van een stuk of 10 fitissen in 2 netjes van sectie 9; een sperweractie?
Aan waarnemingen verder vandaag niet veel bijzonders gezien, maar wel een tweetal witgatjes en af en toe een oeverlopertje. 's Middags een adulte kleine barmsijsman teruggevangen die in 2005 als na 1 kj was gering, vorig jaar niet teruggevangen en dit jaar nu de tweede keer. Ook een kleine karekiet van vorig jaar terug en een tjiftjaf met een voor ons onbekende ring. Maar eens bij Ardie navragen of ie bij hem in het dorp is geringd.
We eindigen met een mooi getal van 111 vogels op de lijst van vandaag; het is wel eens minder geweest, maar zeker ook wel eens beter. De trend van de komende week zal veel meer duidelijk maken of deze dag indicatief is of niet.
In de avondronde tsjirpen de sabelsprinkhanen alsof het zomer is en hangt er tegen één van de netten in het bos een rietvink, een mooie mot waarvan we er iedere avond ook al enkele tegen het raam van het gebouw hebben vliegen. In de plassen en poeltjes van de schapenweide klinkt weer het monotone gekwaak van de rugstreeppadjes en uit de schuur bij Visser eveneens gekwaak, maar dan van een heel andere soort...

Groeten van Schiermuggenoog,

Henri Bouwmeester en Hanneke Huiskamp.

26 juli 2007

Wind, bladeren en elzenproppen.

Hoezo herfstweertje? Bij de eerste ronde hingen er al meer bladeren en elzenproppen in de netten dan op een gemiddelde novemberdag. Er stond meteen al een behoorlijke bries en het motregende ook nog eens licht. Dus behoorlijk wat waterpareltjes op de netten en dus een lager aantal vogeltjes (18) dan verwacht gevangen. In de tweede ronde weinig verandering en de derde ronde stelde al helemaal niks meer voor. Het was op dat moment echter wel droog en dat schiep weer betere verwachtingen die naar later zou blijken niet ingelost zouden worden. Sterker nog: persoonlijk heb ik het hier in het Glop nog nooit meegemaakt dat we zo snel in de eerste vangweek al een rondje zonder vogels zouden lopen. Dat geschiedde dus vanochtend wel! Met 500 meter net zeg... Dat belooft nog wat voor de augustusmaand. Maar goed, de vangomstandigheden waren vanochtend zoals gezegd dus ook niet om te juichen. De Fitis was wederom het talrijkst en daar zat vandaag de eerste bij met duidelijk trekvet en een gewicht boven 10 gram. In het verslag van gisteren was ik nog vergeten te vertellen dat we een adulte tuinfluiter vingen met duidelijke symmetrische handpenrui. Je bent geneigd dat een incident te noemen, maar vorig jaar trof ik dat ook al eens aan en kwamen er dergelijke waarnemingen van meer plekken in het land.
In de schapenweide vanmiddag een nest van een houtduif ontdekt. De vogel zit daar nog op 2 eieren te broeden dus dat is er één die op de broedvogel-inventarisatielijst kan worden bijgeschreven. We hebben het vandaag overdag de hele dag droog weten te houden, maar om 20:15 uur waren we ook hier aan de beurt met de volgende golf regenbuien. Dat was goed te overzien om door te kunnen blijven vangen tot in het donker.In de regen bleef een groot aantal muggen even bloeddorstig als bij droog weer. Tja, als je er genoeg van hebt rondvliegen zijn er ook genoeg zo gek...
In de ronde bij de eerste regen nog 8 vogels en in de laatste nog 3 stuks waaronder een adulte boerenzwaluw die ongetwijfeld met een vlaag van de tot 5 bft aangewakkerde wind naar beneden zal zijn geblazen, zodoende in het net tussen het riet belandend. In die ronde (na de regen) behoorlijke wolken muggen tegen de netten aan die zelfs bij stevig doorlopen flink aggressief waren.
Voor morgen zijn de weersverwachtingen een stuk beter, dus met frisse moed maar weer vroeg op!

Groeten,

Henri en Hanneke

27 juli 2007

En waar veel water staat vang je....

In de eerste ronde een zanglijsterman in een net waarin eerder een vrouw al drie keer gevangen, die hebben dus duidelijk een nest in die omgeving. Er staat meteen bij die ronde al een stevige westenwind die in de loop van de dag alleen maar verder zal aanwakkeren tot 6 bft. Mede daardoor een rustige start en in de eerste ronde zien we al weer fitisjes en tjiffen uit de netten dwarrelen en waaien; het aantal terugvangsten loopt door dit effect wellicht onevenredig op doordat reeds geringde vogels nu beter in de netten blijven zitten omdat ze met de ring in het net vast komen te zitten.
Tegen één van de netten van sectie 9 zit vanochtend een grote mot, het blijkt een wilgenhoutvlinder. Voorzichtigjes met pincet verwijderd en na fotograferen bij het gebouw losgelaten. Al voor het middaguur wordt het eerste rondje nul gelopen. Dat was bijna niet gelukt, maar in het laatste net in de laatste vijf meter rammelde een winterkoning door twee banen de vrijheid tegemoet.

Na gedurende de hele ochtend al heel wat blad en elzenproppen te hebben staan peuteren valt ons oog op een groot oranjebruin blad in het net dat vlak voor de Ebelbrug staat. Het blad beweegt echter en het blijkt dat we tegen de borst en buik van een IJSVOGEL aan kijken!! De eerste echte highlight van deze dagen... Het is het zevende exemplaar in de database van de VRS. Een jonge vogel en voor onze ringgroep de vroegste die we ooit hebben geringd. Volgens mededeling van Erik Janssen (NM) was er ongeveer twee weken geleden (ook) één gezien bij de Westerplas. Hij vertelde dat er bij de meest recente (2006) uitgebreide broedvogelinventarisatie door SOVON geen territorium was vastgesteld. De vogel kan inmiddels ook al best wel van het vasteland komen, want ze kunnen al kort nadat ze zelfstandig worden behoorlijke zwerftochten maken. Op Vlieland hadden we er enkele jaren geleden één al na twee dagen teruggemeld uit Urk. Zoals gebruikelijk bij dergelijke tot de verbeelding sprekende vangsten is de vogel gefotografeerd en met de VRS-camera ook gefilmd. Dit laatste om het typerende IJsvogel-in-de-hand-gedrag vast te leggen. Ze draaien op de hand, net zoals een draaihals, de kop bijna helemaal rond. Vervolgens verdween de vogel met een felblauwe zigzagschicht nalatend tussen de berkenbomen door richting schapenweide.
Hoofdmoot vandaag, volgens verwachting weer de fitis, met ook meer exemplaren met lichte vetaanleg en de eerste adult met op de buitenste handpennetjes na gecompleteerde rui.
Zoals eerder gezegd verslechterden de vangomstandigheden gedurende de dag alleen maar en liepen de vangsten alleen maar verder terug. Toch was het tussen de struiken nog goed te doen met betrekking tot de hoeveelheid wind op de netten. Uitzondering op de magere rondes vormden een ronde met een stuk of 10 vogels tegelijk in sectie 7 aan het eind van de middag en een herhaling van zoiets in de avond op het moment dat het vanuit het westzuidwesten begon te regenen. Die bui hield aan tot in het donker, zodat de laatste ronde niets meer opleverde.
Hanneke moest het eiland helaas met de avondboot verlaten, maar heeft nog wel mooi van de IJsvogel kunnen genieten. Dat laatste geldt ook voor m'n ouders die gearriveerd zijn en de komende week helpen.

Groeten van schiermuggenoog,

Henri Bouwmeester en ouders en Hanneke Huiskamp.

28 juli 2007

Dank je de koekoek

De wind blijkt vannacht behoorlijk te zijn afgezwakt en gedraaid naar pal West. Het is daarmee eindelijk eens een ochtendweertje dat ik meer ken van deze tijd van het seizoen. Heerlijk rustig de eerste ronde lopen en wakker worden met louter natuurlijke geluiden; geritsel in het riet van de eerste ochtendbewegingen van karekieten en fitisjes die net wakker zijn, kraaien en kauwtjes die al met elkaar aan het kletsen zijn over waar ze vandaag eens hun streken zullen uithalen en meeuwen laag overvliegend onderweg naar zee terwijl de grote sterns daar al met de eerste visjes in de snavel vandaan komen. Door het kleine verschil in dag- en nachttemperaturen heeft er de hele week nog geen dauw op de netten gezeten, prima zo!
In deze eerste ronde blijft het erg rustig, een paar vogeltjes, met wel een eerstejaars SPRINKHAANZANGER. Die beginnen zich ook al te verplaatsen ja. We vangen er de laatste jaren echter beduidend minder van dan begin jaren negentig. Tot een uur of elf vangt het een stuk beter dan gisteren want de wind blijft tot die tijd zwak en dat zorgt gewoonweg voor betere vangomstandigheden. Op de geluidjes in de struiken en het riet afgaand zitten er echt niet meer vogels dan gisteren, maar dat is pure speculatie.

Vandaag weer twee leuke highlights: een mooi naar adult kleed ruiende SPERWER (man) in het grootmazige net in het bos gevangen en later in hetzelfde soort net in de schapenweide een eerstejaars KOEKOEK. Ik had Hanneke bij haar vertrek gisteren al voorspeld dat ik deze twee soorten vandaag zou gaan vangen; als ik altijd zo vooruitziend was... En: naast zangvogels en trekvogels heb je dus ook pechvogels, dat blijkt voor de zoveelste keer! De koekoek was, net als momenteel veel andere vogels, broodmager. Zo mager dat het ondergewicht zoals aangegeven in ons computerprogramma naar beneden moest worden bijgesteld.

Na de middag neemt de wind weer toe en zitten we tegen twee uur weer als voorgaande dagen op 5 bft. De vangsten zijn dan al minimaal geworden en niet om over naar huis te schrijven. Dus in de schapenweide maar verder gegaan met het uitwisselen van boven en onderstokken nu ik weet waar de stokken van het zeereepvangen liggen. Het is in onze eigen Westerplas tussen de eiken haast niet uit te houden; uit het lange gras dat in het water staat komen enorme wolken muggen omhoog. Verder werken met het hoofd ingepakt in een muskietennet blijkt echt geen overbodige luxe; als het werkte bij de netten zou ik zoiets ook om de handen dragen.
In de avondronde's nog een paar laatste fitisjes en een winterkoning, de allerlaatste levert helemaal niks meer op. We wachten af of het regenfront dat voor morgen is voorspeld ons ook zal bereiken; het zou voor de eerste excursie van het seizoen jammer zijn als de netten gesloten moeten blijven.

Groeten vanaf Schiermuggenoog,

Henri Bouwmeesteren ouders.

29 juli 2007

Meeuw met handvatverwarming.

Bij het raadplegen van de buienradar voor aanvang van de eerste ronde (wordt het netten sluiten of niet) blijkt het in zo ongeveer het hele land te regenen maar zitten wij net aan de noordgrens en houden we het een hele tijd droog. Dus gewoon blijven vangen is de conclusie. Tijdens de ronde is aan de polderkant van het terrein prachtig te zien hoe donker de lucht boven de vastewal is. Bij het kuilvoer van de boer aan de overkant is het een gekibbel van jewelste; de boer heeft het plastic open laten liggen, en dan willen meeuwen, kraaien en kauwtjes op Zondagmorgen wel eens lekker naar de Febo!
In het tweede net over de Ebelbrug hangt wat groots te wachten, het is de 1e Houtsnip voor het najaarsseizoen. In de schapenweide hangt in één van de netten een prop van bladeren en takjes. Nadere bestudering wijst uit dat op die plek al een buizerd heeft gehangen. Een paar kleine donsjes en een wat grotere dekveer zijn de stille getuigen. Verder is het erg rustig met de vangsten.Het is het kenmerkende beeld van het verloop van de seizoensstart, de aanwezige vogels krijgen na een paar dagen aaneengesloten vangen de truc door en beginnen het terrein en/of de netten te mijden. In het bos duidelijk tussen de Barmsijzen twee Sijsjes gehoord.
Vanaf 11 uur zijn we hier ook met de regen aan de beurt en begint het buiig te worden. Gelukkig is het beheersbaar door te blijven lopen. Een half uur voor aanvang van de wekelijkse excursie (iedere Zondagmiddag 14:00 uur, boeken via het bezoekerscentrum) is het echter al weer droog. Bij het gezelschap zit ook een Duits gezin dat met hun boot (met de naam Goudhaan) in de jachthaven ligt. Ze vragen of we echt alles ringen wat we in de netten krijgen en na het bevestigende antwoord volgt een verhaal over een tamme valkparkiet die altijd meegaat op reis en op open zee of in de jachthaven vrij rondvliegt rond de boot en telkenmale braaf weer thuiskomt. Echter, nu ze op Schier zijn is ie al wel erg lang weg...
De groep heeft het Glop nog niet verlaten of er hangt in de schapenweide iets groots in het grootmazige net. Ja hoor, de derde vangst daarin al... Een adulte KLEINE MANTELMEEUW ! Sjeez.. Da's even wat anders dan al die kleine fitisjes zeg; kom je ineens bij de ringtafel met een vogel die het gewicht van 100 van die kleine prutvogeltjes heeft. Het is duidelijk een vogel met 'ervaring' , in één van z'n zwemvliezen zit een gaatje waar menige puber met piercing jaloers op zou zijn. De antivries in z'n poten werkt op volle kracht, de poten zijn zo warm dat je ze haast niet kunt vasthouden, het lijkt wel de handvatverwarming van een motorzaag! Aan het bakbeest hangt een niet nader te beschrijven geur van kuilvoer en vis; één van de Febo's dus! Hoe de vogel in het net belandde laat zich raden: op het moment dat de boer met voeren begon vluchtten de meeuwen en kraaien de schapenweide in. Zullen er meer hebben gehangen?
Later in de middag een jonge GROTE BONTE SPECHT in jeugdkleed met begin van postjuveniele rui gevangen. Da's een interessante vangst in het licht van de status van de vogel in de avifauna van Schiermonnikoog. Even in de database gespeurd: we hebben nu vanaf 1996 zeven Julivangsten waarvan maar één adult en in de eerste decade van Augustus zes juvenielen. Sinds 2003 ontbreken deze vangsten alleen in 2004. De vroegste vangst van een juveniel is van 9 Juli vorig jaar. En ja, zo zit je 's morgens nog een lijstje te maken van soorten die je deze periode nog helemaal niet hebt gezien of gehoord en zo heb je er twee op je ringlijst staan.
Na het avondeten staat de stand voor vandaag op 25 vogels, maar in de twee rondes daarna wordt dat opgekrikt naar een dagtotaal van 74! Er is duidelijk een gemengde groep van mezen en fitissen en tjiftjaffen langs de rand van het gebied gevlogen want alles hangt in de zuidrand van het vangterrein. Bij die groep ineens meer oudere terugvangsten, en een fitis uit 2005.
De dag eindigt dus met stevig doorwerken, destemeer omdat in de avond de buien weer op komen zetten en flink in frequentie toenemen. Het is dus nog een heel beste dag geworden, maar voor morgen ziet het er qua weer echt slechter uit.

Groeten,

Henri Bouwmeesteren ouders.

   ·      ·      ·       ·      ·