Week 47

24 november 2008

Gewoon vet cool random old school wetenschappelijk bezig zijn...

Het heeft dan toch ook hier aan het eind van de nacht iets gevroren. Het gras en de bladeren knisperen onder de laarzen als de eerste ronde langs de netten ingezet wordt. Er lijkt totaal geen aankomst te zijn want het is weer heel stil in het terrein. Op de terugweg hangen er echter toch nog een paar merels, een koolmees en tevens een late zwartkop. De zwartkop blijkt zelfs behoorlijk veel vet te hebben en weegt 21,1 gram.
De volgende ronde zorgt voor iets meer leven in de brouwerij, er hangen dan ook twee goudhaantjes in het bos en er blijkt weer eens een houtsnip tegen het grofmazige net in het bos te zijn gevlogen, maar deze is ditmaal niet blijven hangen. Af en toe wordt er een enkele barmsijs gezien en gehoord en slechts één keer zie ik een groepje van vijf exemplaren over komen vliegen. Wederom blijven ze echter allemaal hoog in de toppen van de elzen en/of de berken zitten. Pas in de middag wordt er één exemplaar gevangen, maar daar blijft het weer bij.
Tijdens het lopen van de rondes van vandaag ontmantel ik iedere maal een deel van één van de rallenkooien. Een heel gepeuter waarbij je onvermijdelijk je handen openhaalt aan de scherpe punten van de gaasranden. Tot iets voor 12:00 uur houden we het droog, maar dan drukt zich een bui met hagel en natte sneeuw vanaf de Noordzee het eiland op. Wel weer een prachtig gezicht met die dreigende donkere lucht en de plotseling opkomende wind die voor zo'n bui uit gedreven wordt. De buiigheid houdt na de middag aan en zal tot in het donker voortzetten met om het kwartier tot half uur een kort buitje. Als ik naar de schapenweide loop om daar het laatste grofmazige net weg te halen blijkt daar op de valreep toch nog een vogel te hangen. Het gaat om een eerstejaars houtduif waarbij al wel heel mooi de verschillen tussen ongeruide veren van het jeugdkleed en de verse grijze veren van de postjuveniele rui te zien zijn; de vogel heeft ook al drie armpennen geruid.
De vier studenten in het gebouw zitten vandaag lang te dralen en te berekenen hoe lang ze kunnen wachten en uitstellen voordat ze toch onvermijdelijk aan hun veldwerk moeten beginnen. Na het middaguur komt er toch actie en op het moment dat de sneeuwbuien beginnen wordt er toch nog wat op de kwelder en het groene strand ondernomen.
Als ik 's middags tussen het hakhout sta te sjorren aan een stuk gaas van de wiek van een rallenkooi hoor ik het onmiskenbare rinkelende geluid van een pestvogel. Door de dichte vegetatie om mij heen kan ik niet plaatsen waar deze vogel zich rond de netopstelling bevindt, laat staan dat ik kan zien of het er meer zijn dan één. Als ik om mij heenkijk gaat m'n mobiel over en weet Hanneke te melden dat ze vanuit het veldlab een bokje op de klinkervloer ziet lopen, pal naast de ringtafel. Nou ja zeg... het moet niet gekker worden... als ik ter plaatse kom staat de vogel op de rand van het waterplasje onder de wilgen voor de ringtafel. Ik hoef maar iets buiten de deur te komen en de vogel gaat er als een speer vandoor. Leuke waarneming zeg!
Onderweg naar deze vogel haal ik ook nog een late tjiftjaf uit het eerste net achter het gebouw. Het is een vogel in het normale kleed dat we van onze eigen tjiffen kennen. Net als de zwartkop van vanochtend is deze vogel in prima conditie met aangelegd trekvet. De pestvogel(s) wordt/worden de rest van de middag niet teruggezien of gehoord. Aan het eind van de middag als het begint te schemeren is er prachtig vertrek van merels te aanschouwen. Rustig klimmen de vogels in groepjes van drie tot vijf stuks sjirpend naar grotere hoogte, aldus in Zuidwestelijke richting wegvliegend van het eiland. Bij de ronde omstreeks dat moment vang ik in het bos de LONDON-merel van afgelopen week nog terug. De vogel is 4 gram lichter dan vorige week, maar is nu ook 4 uur vroeger op de dag gevangen. Verder wordt er nog ene winterkoning uit het voorjaar van 2006 teruggevangen. Dat exemplaar is een echte jaarrond-vogel te noemen want hij is in zo ongeveer iedere maand dat we hier vangen wel ene keer op de weegschaal geweest. Zo niet wat betreft de vink met een ring uit 2007. Deze is in dat jaar alleen op 18 November gevangen en in dit jaar alleen vier keer in Juni en nu pas weer opnieuw.
Bij het vallen van de duisternis zijn de rallenkooien allemaal ontmanteld en staan alleen de mistnetten van de secties 1, 2, 7 en 8 nog. Morgen zijn die ook aan de beurt om opgeruimd te worden en dan zit het seizoen er voor ons al weer op.

Groeten,

Henri Bouwmeester en Hanneke Huiskamp

23 november 2008

waar blijft die sneeuw nou?

Het is vannacht nog lang onrustig geweest, maar bij het openschuiven van het grofmazige net is het in het halfschemer droog, staat er nog maar een zwak windje en liggen er hoogstens nog een paar witte randjes van natte sneeuw en hagel langs de paadjes. Bij de eerste ronde zitten er op het grasveld naast het veldlab een stuk of tien merels. Deze stuiven plotsklaps opzij en al snel blijkt dat de zwarte kat die hier al het hele seizoen rondhangt daar de oorzaak van was. Bij de eerste ronde hangen er in het bos een stuk of zes merels. Verder niet veel bijzonders in de resterende netten van de secties 0 tot en met 3, 7 en 8. Maar in het ene grofmazige net dat ik in de schapenweide op de heenweg openschoof hangt ineens iets groots en nogal wits in de onderste baan.

Het blijkt een kerkuil, en wel een behoorlijk mooi witgekleurd beest. Meestal zijn dat de mannetjes. De vogel heeft al een wat verbleekte ring en dat zal er waarschijnlijk weer één zijn die door Kees van der Wal bij één van de boeren op het eiland is geringd want de ringserie lijkt erg veel op de series van andere kerkuilen in onze database die ook van hem afkomstig waren.
Er blijkt naast de lichte aankomst van merels ook duidelijk weer aankomst te zijn van barmsijzen. Bij de eerste ronde hoor je ze al weer rondvliegen en bij de volgende rondjes zien we telkens één of twee groepjes van een dertig tot vijftig exemplaren over het hakhoutstuk rondvliegen. Ze gaan telkens even in de toppen van de hoge berken zitten maar willen maar niet naar beneden komen om te foerageren op het elzenzaad dat inmiddels door het ruige weer van afgelopen weekend op de paden is komen te liggen. In de loop van de ochtend vangen we er toch twee en dat blijken weer mooi lichte exemplaren te zijn, duidelijk grote barmsijzen op alle maten en uiterlijke kenmerken.
Gedurende de dag gaan we verder met het opruimen van de netten en we halen de secties 3,4, 9 en 0 binnen. De sneeuw die vandaag over het grootste deel van het land trok is aan ons voorbij gegaan. Vlak voordat het sneeuwfront vanuit het Westen het eiland zou bereiken begon het af te buigen en een licht draaiende beweging tegen de klok in te maken. We zagen onder het opruimen en rondjes lopen door dus wel prachtige donkerblauwe luchten in de omgeving van het eiland maar bleven zelf onder een 6/8 bedekte lucht met zelfs nog even cumuluswolken zitten. Pas in het donker tegen een uur of 18:00 in de avond begint het hier licht te sneeuwen. We zijn vandaag overigens weer een grensje overgegaan. Vandaag werd de 10.000 ste vogel voor 2008 ingeklopt, inclusief de voorjaars- en de terugvangsten dus.
Waarnemingen: waterpieper, rouw(?)Kwikstaart, enkele oeverpiepers, jagende man sperwer, trek van enkele groepjes spreeuwen pal zuid, minimaal vier verschillende groepen barmsijzen en daarvan ook veel losse individuen en clubjes tot vijf stuks.

Groeten,

Henri Bouwmeester en Hanneke Huiskamp

22 november 2008

Hagel en natte sneeuw...

Vanochtend ging het buiten nog dusdanig tekeer dat we besloten om ons nog eens lekker om te draaien in het warme bed. De sneeuwbuien die het binnenland vannacht en overdag geteisterd hebben, vielen hier in de vorm van te natte sneeuw om een wit dek te veroorzaken. Hoogstens lagen er een paar witte randjes van de resten hagel. Na de middag knapt het wat op en besluit ik om alvast weer een paar netten naar binnen te halen. Ondertussen vliegt er in het bos een opvallend bonte buizerd laag uit de wilgen weg. Als het grofmazige net open had gestaan... Dat geschiedde vanaf dat moment dus. Achteraan bij sectie 5 stoof een sperwerman over de struiken en nu kwam er wat meer reactie van hoofdzakelijk staartmezen uit de struiken.
Tijdens de eerste ronde naar de achterste rallenkooi komen er 2 eksters uit de struiken gevlogen. De netten hebben amper een dag dichtgezeten en meteen weten ze dat en durven tussen de netten te komen. De rallenkooien bleven vandaag de gehele dag leeg, hoewel er toch weer meerdere rallen in het veld te horen waren. Vanaf ongeveer 15 uur is het weer dusdanig geluwd dat het de moeite waard lijkt om een aantal netten in het bos en sectie 7 weer open te zetten. Er zitten dan inmiddels weer wat lijsters in het bos en even hoor ik ook een wat afwijkend lijsterroepje. Dat maakt helemaal nieuwsgierig. Maar een tijdje spieden door de wilgentakken in het bos levert niks bijzonders op en ook de vangsten blijven beperkt tot een paar merels en een koperwiek.
Bij die eerste vangsten voor vandaag zit echter wel vogel nummer 7777 die dit jaar alhier een ring aangelegd krijgt. Evert Jan is nog op bezoek geweest en heeft geholpen met het afbreken van netten. Bij het vallen van de duisternis is sectie 6 in z'n geheel opgeruimd en zijn de netten van sectie 5 op de eerste drie na ook weg. In de avonduren neemt de buienfrequentie van vooral hagelbuien weer flink toe en volgt er ook nog even onweer met één flinke klap en een paar keer weerlicht.

Groeten,

Henri Bouwmeester en Hanneke Huiskamp

21 november 2008

Wind, hagel en sneeuw...

De dag begon met het uitzetten van het nachtgeluid en het ontproppen van de gesloten netten in het bos, om vervolgens achteraan in het veld de resterende netten te sluiten. Het spookt op dat moment al een tijdje buiten en omdat het voor het grootste deel van de nacht al geregend en hard gewaaid heeft en voorspeld wordt dat het alleen nog maar frequenter zal gaan regenen en dat er in de loop van de dag kans is op een Noordwesterstorm is dat de enige optie die nog over is.
Tijdens het sluiten van de netten komt bij het meteoveld toch nog een keer één (of de) kleine zilverreiger overvliegen. We besluiten om de rallenkooien vangklaar te laten staan en daar zitten vandaag verspreid over de dag toch nog drie rallen in, één nieuwe vogel en twee terugvangsten van afgelopen week.
In de loop van de ochtend verslechterd het weer inderdaad en rond de middag giert de wind met kracht 8 Bft om het veldlab en beginnen de eerste winterse buien het eiland op te komen. Eerst bestaan ze uit hagel en daarna zit er af en toe sneeuw tussen. Aan het eind van de middag neemt de frequentie van de buien wat af, maar de wind blijft onveranderd hard, 7 bft. Het wordt dus uiteindelijk een dag zonder netvangsten en voor morgen ziet het er niet veel beter uit.

Groeten,

Henri Bouwmeester en Hanneke Huiskamp

20 november 2008

Een heel stille verjaardag.

Zei ik gisteren dat het een dag was om snel te vergeten? Schrijf daar de dag van vandaag maar bij. Alhoewel... de eerste ronde had wel mooi twee vogels tegenover gisteren één. De tweede stelde echter weer zwaar teleur en daarmee verging dan ook alle hoop op verbetering ten opzichte van de zeer magere dag van gisteren.
De wind was aanvankelijk met 4 Bft nog matig te noemen maar nam gaandeweg de ochtend snel toe. Na de middag begonnen er vanuit het Noordwesten buien het eiland op te schuiven en daarmee nam ook de wind toe. Aan het eind van de middag stond er zelfs een korte tijd 8 Bft. Over zowel de vangsten als de waarnemingen van vandaag valt weinig te zeggen.
Vangsten waren er amper en vermeldenswaardige waarnemingen nog minder. Wel werd vandaag de eerste merel met oude ring gevangen. Dan bedoel ik de merels die zich altijd ineens in het staartje van het najaarsseizoen laten zien terwijl ze in de jaren daarvoor ook alleen in diezelfde periode gevangen zijn en niet in de maanden Juli t/m Oktober. Zo ook deze, een merel die op 22 okt 2004 alhier door André Duiven werd geringd, daarna nog één keer op 9 Nov in datzelfde seizoen werd teruggevangen en daarna alleen nog op 24 Nov 2007 en dus nu op de 20-ste November. Dat geeft je te denken: is het een eilander vogel die elders op het eiland heeft gebroed en hier overwinterd, is het een Scandinavische of oostelijke vogel die hier overwinterd of is het een Scandinavische of oostelijke vogel die hier in dezelfde periode doortrekt? Dat zullen we alleen met zekerheid weten als we zo'n vogel een keer van elders teruggemeld krijgen of er eens een keer een langdurig werkende zender aan kunnen hangen. Toekomstmuziek? Wie weet, er wordt steeds meer mogelijk en betaalbaar...
Aan het eind van de middag is het weer zover aan het verslechteren dat we besluiten om een uur voor donker de netten alsnog voor het grootste deel te sluiten. Alleen de netten van sectie 3, 4, 5 en 8 blijven openstaan. In de avond knapt het echter al weer aanzienlijk op en kunnen we in het dorp bij hotel v.d. Werf het enigste heugelijke feit van deze dag vieren: Hanneke's verjaardag.

Groeten,

Henri Bouwmeester en Hanneke Huiskamp

19 november 2008

Oorverdovend stil in het Glop.

Een dag om heel snel te vergeten wat de vangsten betreft. Wel een dag met heel mooi rustig weer voor een late herfst met een matige wind, kracht 4 uit westelijke richting en een halfbewolkte lucht. In dat beeld kwam gedurende de dag weinig verandering, net zoals in de vangsten...
De eerste ronde leverde het superaantal van één vogel op, een merel. De tweede ronde werd een forse verbetering, twéé vogels, maar dat werd veroorzaakt door een opruimactie van Hanneke. Ze was de berging van het veldlab aan het opruimen toen zij een vogeltje aantrof dat dik onder het spinrag zat. Het bleek de scandinavische tjiftjaf te zijn die in een onbewaakt moment naar binnen moet zijn gevlogen...
Dan het barmsijzenfront: we vangen vandaag één exemplaar en zien of horen er verder helemaal geen één! In het terrein was het oorverdovend stil, hoogstens een klein clubje staartmezen liet zich horen. En als het zelfs stil blijft als er een sperwer-man laag over komt vliegen...
Op de meteomast zat eventjes een buizerd. In het riet zat vandaag op twee plekken een waterhoentje. Gedurende de gehele dag kwamen ze niet veel verder dan enkele meters van hun plek. Ook wat rallen betreft moet er hoofdzakelijk wegtrek en vrijwel geen aanvoer zijn geweest want we hoorden er weinig, om over vangen nog maar te zwijgen. Wel vingen we er één uit 2007 terug en die liet middels de terugvangstlijst in de database een heel leuk patroon zien. In beide jaren werd de vogel tot twee maal toe op exact dezelfde datum gevangen en bij de gewichten was te zien dat de vogel in beide jaren enige tijd hier rondhing, vervolgens aan het opvetten ging en op de laatste vangdag een gewicht van circa 145 gram had. Hoe veel beter kun je de waarde van het Groene Glop als opvetgebied geïllustreerd krijgen...
Bij de wegwerkzaamheden leek het er op dat er vandaag gewerkt werd aan het plaatsen van een nieuwe duiker onder de weg door. De doorstroming is op dit moment goed, te goed zelfs want de rallenkooien en dus het grootste deel van de vangopstelling buiten de sloot staan al weer bijna droog. In de laatste ronde wordt er nog maar één merel gevangen, maar is er nog wel een leuke waarneming. Een kleine zilverreiger komt laag over het vangterrein vliegen en lijkt even te twijfelen of ie bij het plasje onder de netten in de schapenweide zal landen. Toch vervolgde de vogel z'n koers in westelijke richting en zal vermoedelijk een slaapplekje bij de Westerplas zoeken.
In de laatste rallenronde van 23 uur halen we nog één waterral uit één van de kooien en is de wind inmiddels zoveel harder geworden dat we bij het sluiten van de grofmazige netten nog een kwartiertje eikenblaadjes kunnen peuteren. Het begint op te schieten met de bladval van de eiken, maar er zit zeker nog een kwart tot een derde aan de meeste eiken rondom de netten van sectie 6.

Groeten,

Henri Bouwmeester en Hanneke Huiskamp

18 november 2008

Aankomst Merels en Rallen.

Aankomst! Op het grasveldje naast het gebouw zaten weliswaar weer totaal geen merels, maar dat was puur toeval. In de netten van sectie 1 en 2 hingen er een stuk of twintig. Zestien belandden er uiteindelijk op de ringtafel. In het bos ook meerdere roepjes van koperwieken maar die bleven naar snel bleek maar even zitten en vertrokken daarna weer. In sectie 8 meteen vier barmsijzen, duidelijk allemaal grote. Mooi contrastrijk getekende vogels met duidelijk meer grijze en witte invloed. Er zitten twee mannetjes bij met mooi roze op de borst; heel anders dan het warmere rood van de mannen kleine barmsijs die we hier in de zomer als broedvogels vangen. Ook meteen meer geknor van waterrallen in het riet en verdeeld over de dag zullen we uiteindelijk de beste dag voor onze periode draaien, negen nieuwe en één terugvangst. Bij die rallen een loeizwaar exemplaar van 156 gram, en ook een eerstejaars exemplaar met een goed herstelde oude breuk halverwege de tarsus.

Vanaf de tweede ronde begint het heel licht te motregenen. Op de rand van het hoge bos en het hakhout zien we een grote groep van zeker honderd barmsijzen die naar de toppen van de berken op de rand van de schapenweide vliegen. Helaas hebben we er de rest van de dag niet één meer gezien.
Tegen 10 uur komt Ardie Noorman op bezoek met een eilander, gepensioneerd tandarts. Ardie heeft een groot stuk appeltaart meegenomen voor het vieren van de vangst van de bosgors. De vogel heeft zich vandaag niet teruggemeld, laat staan laten zien. Wel zien we rond het gebouw de scandinavische tjif nog rondscharrelen op zoek naar broodnodige energieleveranciers. Als Ardie met zijn gast een extra ronde loopt gaat het harder regenen en in die regen zien we nog steeds merels binnenkomen. Na de regen die om 11:45 uur vrij abrupt ophoudt begint de bewolking vrij snel te breken en wordt het meteen snel rustiger met de vangsten. De rustige tijd wordt weer doorgebracht met het verder wegharken van blad en elzen onder de netten op het bospad. Wat vandaag vooral opviel was de vrijwel volledige afwezigheid van staartmezen en goudhaantjes. Er zat sowieso weinig aan kleinere soortjes in het terrein, laat staan bij de vangsten.
Aan het eind van de middag klinken er weer heel wat vertrek-roepjes in het terrein. Vooral merels kiezen het luchtruim teneinde morgen wellicht ergens in Groot Brittannië de landing pas weer in te zetten. In de laatste ronde weten we nog acht merels tijdelijk in de wachtkamer plaats te laten nemen. Daarbij een veteraan getuige de al iets verbleekte ring met opschrift British Museum LONDON. Vandaag zien we totaal geen houtsnippen; daar zal het zachte weer met 11 graden celcius wel van invloed op zijn. In de avonduren draait het geluid van waterral weer, we kunnen echter voor twaalf uur geen tiende rallenring aanleggen, maar zijn wel benieuwd naar de dag van morgen.
Waarnemingen: weinig, meerkoet in het moerasstuk in de hoek van sectie 3 en 8, de genoemde groep 100+ barmsijzen, een groep sijzen, enkele oeverpiepers en een waterpieper.

Groeten,

Henri Bouwmeester en Hanneke Huiskamp

17 november 2008

Nieuwe hand- en baansoort.

Het is een halfbewolkt tot heldere nacht geweest en de wind is vrijwel geheel weggevallen. Al in het schemer worden daarom de grofmazige netten in de schapenweide opengeschoven. Onderweg daarbij vier houtsnippen opspringend. Daarvan vang ik er één die tijdens het openschuiven van de netten in de schapenweide op 2 meter naast het grofmazige net opspringt en in het net keilt dat ik net had opengezet. Verder in de eerste ronde nog negen andere vogels, vooral merels (met overwegend goed vet) en het liet zich dus wederom voorspellen dat die meteen weer door zouden trekken. Inderdaad, de tweede ronde vrijwel geen merel meer in het vangterrein te zien.

Achterin het vangterrein bij sectie 5 hingen verspreid door de sectie vijf gorzen. Het bleken vier rietgorzen waarvan één al een ring droeg (naar later bleek uit de zeereep, aldaar begin Oktober geringd door Joop van Ardenne) en een afwijkende gors met meteen zichtbaar roze poten, veel meer wit op de buik en witte veertoppen op de armpendekveren en kleine dekveren. Hanneke (zij stond de vogel uit te halen) had er dus een nieuwe handsoort bij. En ik ook, en de VRS ook een nieuwe baansoort want het was een BOSGORS! Jeetje, prachtig... een laat beest, maar wat tekening betreft net zo mooi, zo niet mooier dan een dwerggors. De vogel is dus sinds de start van het vangen in het glop door het VRS niet eerder gevangen, maar wel in de jaren dat de Vrije Universiteit hier ringde. In de avifauna staan twee ringvangsten, op 4 Oktober 1973 en 24 September 1976. Mooi genoeg voor een fotopagina!
Na het verrichten van de noodzakelijke plichtplegingen zijn de lokale belangstellenden gebeld en uitgenodigd de vogel nog even te komen bekijken voordat deze weer werd losgelaten. Zo geschiedde. En dan is het toch altijd weer leuk om te zien hoe snel men hier weet te komen terwijl we wegens ontbreken van de Kooiweg verstoken zijn van vuilniswagen en dergelijke.
In en boven het terrein is vandaag alleen meer te merken van nieuwe aankomst in de zin van enkele groepen barmsijzen en (nog steeds) een groep sijzen. Van die barmsijzen worden er twee gevangen, en dat blijken nog niet de meest overtuigende vogels. Ze zijn duidelijk lichter dan de echt bruine kleine barmsijzen die we afgelopen week vingen, maar hebben toch niet de witte vleugelstrepen die de grote barmsijs heeft. Hopelijk vangen we er morgen nog een paar zodat er wat meer vergelijkingsmateriaal is.
Na in de avond lange tijd de documentatie te hebben geraadpleegd houden we het er vooralsnog op dat dit toch grote barmsijzen waren. Tegen 16:00 uur in de middag merken we op meerder plekken in het terrein dat er sprake is van vertrekkende koperwieken, wellicht vogels die even op het geluid zijn afgekomen maar toch besluiten om te gaan vliegen. Enkelen worden daarbij tijdelijk opgehouden maar kunnen na het verrichten van de door ons gewenste handelingen alsnog pogen om morgen een eind zuidelijker op te komen dagen.
De laatste ronde levert tevens nog weer een houtsnip op, maar dat blijkt de vogel die vanmorgen geringd is te zijn. In de avond nadert er regen uit het westen en haalt de wind weer aan. Terwijl de regenradar anders aangeeft houden we het toch droog, maar gaan voor de zekerheid om 22:00 uur de grofmazige netten dicht. We hopen dat voorspelde storing van morgen van korte duur is.

Groeten,

Henri Bouwmeester en Hanneke Huiskamp

   ·      ·      ·       ·      ·