Dagboek van week 30

Maandag 23 juli 2018

Begin van de herfst

In tegenstelling tot wat diverse media u wil doen geloven is de herfst vandaag aangebroken. Oftewel: de eerste volledige vangdag met op de grofmazige netten na ook de volledige opstelling open.
In de eerste ronde zie ik het al als ik bij het gebouw richting de polder kijk: grondmist in de polder en dus tussen de struiken en het riet parels op de netten. Dus in de eerste twee rondes amper vogels maar wel een goede oogst aan Mestkevers in de netten ... en: prachtige beelden van in een zee van melk drijvende boerderijen. Wel een prachtmethode om landschapsontsierende elementen aan het zicht te onttrekken...
Gelukkig trekt de mist snel op want de warmtebuffer van bovenaf is veel te groot. Al in de derde ronde is het uitgesproken warm en staat alles weer droog. De Bramen bij het voormalige Meteoveld staan al te verdorren, vogels die daar de komende maanden op rekenen zullen struikjes op schaduwplekken moeten zoeken. Achter het veldlab zie je dan ook meteen meer vogels rondscharrelen, daar redden de Bramen het wel zoals ik zelf ook al heb kunnen proeven...
Toegegeven, met verdubbeling van de netopstelling vang ik meer vogels, maar een verdubbeling van aantallen zit er vandaag niet in. Al voor het middaguur vallen de vangsten terug naar hooguit vogels in het bos met af en toe nog een Fitis of kleine Karekiet in sectie 4 of 5.
De Pimpeltjes doen het ook goed, of moet ik zeggen: ze lijken hier een goed broedseizoen te hebben gehad? De verhouding met Koolmees ligt in ieder geval heel scheef. Maar goed, het is bekend dat Pimpels graag het riet in duiken om te foerageren op bladluizen.
Tussen de bedrijven door na het boodschappen halen nog even doorgefietst naar camping Seedune. Daar was achter de camping door Enno Ebels de Grauwe Fitis nog weer teruggevonden. Ik stond er nog geen vijf minuten te luisteren of ik had al een paar vogelaars bij me staan die al geruime tijd aan het zoeken waren. Vervolgens verscheen vlot daarna Enno en alsof het zo geregisseerd was begon de Grauwe na een kwartiertje wachten ineens te roepen en een paar maal heel kort te zingen. Enno sprak uit dat hij het vermoeden had dat er meer individuen waren en kort daarna werden we wederom getracteerd op maar liefst drie of vier individuen. Het was duidelijk dat er twee adulten aanwezig waren en mogelijk één of twee jongen die gevoerd werden. Terug op het veldlab stond de bevestiging daarvan al op de Dutch Bird Alerts. Enno had de zekerheid van het tweede broedgeval voor het eiland kunnen bevestigen met de aanwezigheid van zeker twee maar mogelijk drie jongen.
Bij de terugvangsten wederom hoofdzakelijk vogels van eerder dit seizoen. De enige uitzonderingen daarop zijn een Roodborst van vorig jaar en een Grauwe Vliegenvanger uit 2016.
Aan het eind van de middag vliegt er een Sperwer-man boven het vangterrein, hij wordt met volhardend fanatisme het terrein uit begeleid door tientallen Boeren- en Huiszwaluwen.
In de avondrondes volgt nog een kleine opleving in de vangsten in de vorm van vogels die een plekje voor de nacht opzoeken. De wind valt weg, het blijft behaaglijk warm en het gaat niet dauwen, tijd dus om de nachtvlinderlamp nog een paar uur aan te zetten. Dat levert een vol laken op met 65 soorten nachtvlinders.

Henri Bouwmeester

dagvangst 23 juli

dinsdag 24 juli 2018

...en het blad valt

De eerste ronde geeft weer dauw, maar ditmaal niet zo veel dat er grondmist ontstaat. In de netten in die ronde maar liefst 12 mestkevers, tevens een Wilgenhoutvlinder en vijf vogels waarbij één Merel-man uit 2016. In de volgende ronde hangen er twee Boerenzwaluwen in de sectie bij het meteoveld, een adulte man en vrouw. Op het voormalige Meteoveld lopen zes Kieviten, circa twintig Spreeuwen en drie Zilvermeeuwen, vermoedelijk in de dorre vegetatie al aan het foerageren op mieren. Tevens een gezinnetje Graspiepers waarvan de jongen op de snoeitakken werden gevoerd.
Het wordt wederom een warme dag, al brengt de wind hier altijd wel een beetje verkoeling. Daar staat dan wel weer tegenover dat het iedere dag en iedere ronde meer en meer blaadjes plukken geblazen is. Ik heb in die zin niks overdreven door gisteren te stellen dat de herfst begonnen is. Hoeveel groter zullen de problemen voor vogels gaan worden dan ze nu al zijn? Inmiddels zitten de Houtsnippen bijvoorbeeld in de gevarenzone. Die kunnen net als de lijsters haast nergens meer bij het bodemleven komen. Afgelopen dagen heb ik er al een paar maal eentje op de netpaden zien lopen. Ik sluip er dan altijd stilletjes naartoe om pas een sprintje te gaan trekken op het moment dat zo'n vogel van de grond opspringt. Maar dat blijft telkenmale uit en de vogels lopen steeds stilletjes de vegetatie naast het pad in. Een paar maal zie ik er gewoon één lopen waggelen.
In de middag zie ik twee aaskevers in één van de netten van sectie 6 hangen. Ik begin de omgeving af te zoeken en al snel tref ik een concentratie vliegen. Tussen het gras ligt een dode graatmagere Houtsnip. Ik kijk er niet meer van op, maar wil geloof ik niet weten hoeveel er al dood zullen liggen op het eiland als ik er zo al eentje vindt. Het blijkt een geringde vogel, Symen Deuzeman heeft hem/haar hier in het Groene Glop geringd in 2015 en in 2017 is ie nog een keer teruggevangen. De vogel blijkt zoals verwacht graatmager.
Het keutelt met de vangsten verder lekker door gedurende de hele dag, met haast vanzelfsprekend een paar uurtjes een dipje op het midden van de middag. De Fitis is de enige soort die vandaag met veertien nieuw geringd in de dubbele cijfers is beland. In de avond wordt het aantal Boerenzwaluwen nog uitgebreid tot zeven stuks, er hangen er in dezelfde hoek van sectie 4 en 5 nog eens vijf tegelijk. Het heeft er alle schijn van dat er in die hoek weer een klein slaapplaatsje aan het ontstaan is. Vrijwel alle zwaluwen hebben al vetgraad 2 of 3. Het kan maar zo zijn dat ze ons al op tijd gaan verlaten. Of hebben ze zich gewoon kogelrond gegeten in de vele vliegen die met hun aanwezigheid zorgen dat het Groene Glop gonst...
Aan het eind van de avond kan ik de lijst met nachtvlinders nog weer lekker wat uitbreiden. Laken en lamp werken weer perfect samen.

Henri Bouwmeester

dagvangst 24 juli

Woensdag 25 juli 2018

Het wordt nog warmer

Huh? Wat? Kom ik buiten... is de tafel nat! Geen dauw want hij staat half onder het afdak. Is dit dan wat men vroeger regen noemde? Het schijnt wel uit de lucht te zijn gekomen want onder de tafel is het ook droog... Het stelt totaal niks voor maar zal vast welkom zijn bij veel mensen, dieren en planten.
De vogels blijken hun maatregelen te hebben genomen want de eerste ronde levert nog totaal geen vogels op. En daarna wordt het maar een beetje beter met de aantallen. Diverse malen vang ik vogels die nog dusdanig kort geleden uit het nest zullen zijn gesprongen dat ze na ringen en meten moeten worden teruggebracht naar de plek waar ik ze uit de netten haalde. Meestal kun je deze vogeltjes gewoon op je vinger zetten en voor een takje houden. Ze springen dan vanzelf over op de takken in het struweel om vervolgens verder door te hippen na toch nog een keer achterom te hebben gekeken.
Tussen en tijdens de rondes is er dus nog wel tijd over om verder te gaan met knippen, harken en afvoeren van dat materiaal. De temperaturen zijn vandaag wederom verder geklommen en ook hier op Schiermonnikoog kruipen we naar waarden van hoger dan 30 gaden celcius. Ik besluit nog even wat dikke takken van de afgelopen winter weggezaagde bomen aan stukken te zagen en in de takkenril te drukken. Voordat ik daar aan kan beginnen verbrand ik daadwerkelijk m'n hand aan het zaagje dat ik in de voorgaande ronde ter plaatse al had klaargelegd. Het zal de wraak van de boom wel zijn...
In de avondronde vang ik in het bos nog een jonge Houtsnip. De vleugel van de vogel is nog niet eens volgroeid en het is wederom een behoorlijk magere vogel. Iedere dag zie ik er wel weer eentje wegscharrelen onder en naast de netten van sectie 2. Opspringen en wegvliegen is al teveel energieverbruik...
In dezelfde avondronde verder nog een groepje van drie jonge Tjiftjaffen die dicht bij elkaar hangen en duidelijk nog maar net uit het nest zijn uitgevlogen. In de laatste ronde worden ook zij teruggebracht naar waar ze gevangen werden.

Henri Bouwmeester

dagvangst 25 juli

Donderdag 26 juli 2018

Zware dauw, totaal windstil, nou, dat zet meteen de toon.

De eerste ronde is wederom vooral een Mestkeverronde, aangevuld met vijf vogels. Ver weg richting de Waddijk hoor ik enkele witgatjes overvliegen. De Scholeksters in de polder hebben weer conferentie, ze maken er een behoorlijk kabaal van. Als ik even later bezig ben om blaadjes uit sectie 7 te peuteen suist er ineens een grote roofvogel laag over de netopstelling gevolgd door een groep van 20 tot 30 luid schreeuwende scholeksters. Het is een Havik-vrouw die kennelijk een ontbijtsnack heeft weten te scoren, kennelijk is vertrokken zonder betalen en nu alle obers achter zich aan heeft gekregen... Het zal je gebeuren dat die op hun route onze grofmazige netten tegenkomen...dan heb je even wat te verwerken zeg...
Helemaal achterin sectie 5 hangt de eerste Rietzanger in een week tijd, veelzeggend! Sterker nog is het verhaal van de Staartmezen; de hele twee weken heb ik er nog niet eentje gehoord of gezien. Kennelijk is het hier hetzelfde verhaal dat je in het hele land hoort, die hebben een enorm zware tik gehad met de kort en hevig terugkerend invallende winter in Maart.
De vangsten zakken hier verder en verder in. Ik blijf er wel voor zorgen dat er in de Glopsloot nog water voor ze beschikbaar is en blijft en daar zie je regelmatig vogels gebruik van maken, maar ook dat wordt minder. Zouden er inmiddels toch heel wat sterven?
Bij de vangsten van soorten als Merel, Zanglijster en Roodborst is in ieder geval te zien dat ze verder en verder interen met hun vliegspier... De temperaturen zijn ook hier zo hoog opgelopen dat ik besluit om de netten buiten het schaduwrijke bos na het middaguur te sluiten, het wordt te gortig.
In de middag begin ik mij in één van de rondjes af te vragen wat nou die sirene was die ik een half uurtje daarvoor had gehoord en wat het vliegtuig dat laag over het glop ronddraait nou eigenlijk aan het doen is. Op m'n telefoon vind ik een bericht dat er een flinke duinbrand gaande is aan de Westkant van het eiland. Net buiten het vangterrein is inderdaad een hoog opstijgende rookpluim te zien. Dan valt ook het kwartje bij de vraag waarom alle boeren ineens zo druk aan het rijden zijn met hun giertanks. Dat hebben ze hier goed geregeld en met zoveel beschikbare extra hulp eilanders heeft men de schade nog enigszins weten te beperken en is er 'slechts' enkele honderden meters duinstruweel verloren gegaan. Dat had heel anders kunnen aflopen, vooral als je leest dat er drie brandhaarden waren... Later op de middag vliegt er, nadat ik kort daarvoor enorm Zwaluw-alarm boven me hoor, een Sperwer-man in het grofmazig net waar ik vlak bij sta. Het blijkt een exemplaar van al een aantal jaren oud te zijn want de iris van de vogel is al wat oranje gekleurd. In het net hangt naast de Sperwer een dode jonge Huismus... De Sperwer heeft al een ring en die is niet van ons, afwachten dus maar waar die vandaan komt.
De zwaluwtjes laten het deze avond qua slapen in het riet afweten, slechts één blijft er hangen in een net bij het meteoveld. Het koelt bij het vallen van de duisternis amper af. Om 2 uur is het nog 26 graden in het veldlab. Uiteindelijk blijken de minimale waarden te hebben gelegen op 20,8 en de maximum op 35,4 graden.

Henri Bouwmeester

dagvangst 26 juli

Vrijdag 27 juli 2018

Zie de maan...

De laatste volle dag van deze opbouwperiode. De Oostelijke wind is de hele nacht blijven doorstaan en heeft weer lekker wat verdord blad de netten ingeblazen... Zoals inmiddels gewend staat de eerste ronde weer vol in het teken van het verwijderen van Mestkevers met wederom nog geen enkele vogel in de netten
De volgende ronde zijn ze inmiddels actief en kom ik op een rondetotaal van zeven stuks. Allemaal de te verwachten soorten als Zanglijster, Roodborst en Fitis. In de daaropvolgende ronde net een paar meer vogels met daarbij op de overgang van sectie 6 naar 7 een Koekoek. Het is er eentje van de bruine in plaats van de grijze morph dus aanvankelijk dacht ik van een afstandje dat er een Houtsnip hing. Zoals voor de hand ligt is het een eerstejaars vogel. Vorig jaar hebben we er helemaal niet eens eentje gevangen en zelf moet ik terug tot 2010 waarin ik m'n laatste ving. Het blijven prachtige intrigerende vogels.
De temperatuur wordt om acht uur alweer voelbaar snelstijgend heet, ondank de nu Noordoosten wind die aan het eind van de ochtend al op 4 Bft zit. Evenals gisteren heb ik rond het middaguur de netten van de opstellnig buiten het bos gesloten, het is daar voor de in de netten belandende vogels veel en veel te heet in de bakkende zon.
Tijdens de ronde van 14:00 uur hoor ik de Scholeksters weer behoorlijk tekeer gaan. Meteen denk ik weer aan de Havik van gisteren, maar nu blijkt het een Zwarte Ooievaar te zijn die al cirkelend van west naar Oost zeilt. Heel even lijkt het er op dat hij naar beneden wil komen om te kijken of er nog iets te snaaien valt in het lage struweel tussen sectie 8 en 0. Later blijkt dat er twee minuten daarvoor eentje is gemeld boven de Badweg. Dat kan niet dezelfde vogel zijn geweest want ik heb de waarneming pas ge-upload nadat ik eerst geprobeerd heb foto's te maken, dat kostte veel meer tijd dan die twee minuten. Minimaal twee vogels dus en Joop van Ardenne meldt dat er in de ochtend ook eentje is gezien bij de westerplas.
In het bos weet ik in de middag nog een houtduif uit een net te vissen; een loeizware stevige vogel die in tegenstelling tot veel andere vogels van deze week echt nog kracht in de vleugels heeft.
Even later wederom een sirene op afstand. Wederom blijkt er net als gisteren wat in brand te staan. Ditmaal een strook bermruigte bij het tweede dennenbos. Een stuk dichterbij het Glop dan gisteren, dit vuur weet men heel snel onder controle te krijgen en zo blijft het beperkt tot circa 50 vierkante meter. Wederom door het oog van de naald dus.
De laatste vogel van vandaag is een geringde Vink-vrouw. Ze blijkt hier door ons te zijn geringd in 2010 en is inmiddels respectabel minimaal 9 jaar oud.
De dag was weer tropisch. Sterker nog: er ging weer een schepje bij bovenop, zelfs ondanks de harde Noordoosten wind. Het eiland bereikte vandaag een minimum Temperatuur van 23 en maximum van maar liefst 36 graden. Je kon de warmte ook echt ruiken in het veld. En toch zien de meeste struiken er nog frisgroen uit, al hebben de Berken al veel blad verloren.
In de late avonduren kan ik buiten het bos nog prachtig genieten van de totale maanverduistering die vandaag plaatsvindt. En dat valt dan nog weer samen met een samenstand tussen de maan en Mars die rechtsonder de maan aan de lage avondhemel staat, prachtig , helemaal in zo ongeveer het donkerste deel van Nederland...

Henri Bouwmeester

dagvangst 27 juli

   ·      ·      ·       ·      ·