Week 47

Zaterdag 19 november 2011

Minder, minder en minder.

De dag begon met een leuke waarneming: op het terrasje bij de ringtafel zat voor vertrek voor de eerste ronde een... Huismus!
Die zien we hier niet vaak. Gisteren hoorde ik er al een paar over het gebouw komen vliegen, maar vanmorgen zat er een mannetje voor het veldlab. Hij was helaas niet gekleurringd, maar dat had zo maar gekund...
Het was vanochtend redelijk helder, tenminste als je het vergelijkt met de mistige dagen van eerder deze week. Wat de vogels betreft zette de lijn van afgelopen dag zich voort, minder en minder. Er vlogen ineens wel een aantal Barmsijzen over het terrein en er zaten wat meer sijzen in de elzen.
We vingen een merel-vrouw met een oudere ring terug. Het bleek in tegenstelling tot wat we in deze Novembertijd vaker meemaken een vogel te zijn met een echte Glop-life history. Ze was geringd als juveniele vogel op 17 Juli 2008 en is nu 13 maal gevangen, vier keer in 2008, vier keer in 2009, twee keer in 2010 en nu drie keer in 2011. Op 21 Juli jongstleden woog deze dame nog 88,5 gram maar nu had ze ineens flink vet aangelegd (we scoorden het vetgehalte op vetgraad 3) en had ze een gewicht van 115 gram! Dat is een leuk geval om over te filosoferen... is dat nou een vogel die toch nog van plan is om het eiland te verlaten en een ander overwinteringsgebied heeft? Kortom, hoort een deel van de Schiermonnikoger merelpopulatie nog tot het zuidelijke deel van de trekkende populatie? Dan zou je toch af en toe 's winters hier een aantal dagen willen vangen... ik heb in een grijs verleden 's winters tijdens een snoeiweekend al wel eens een tiental merels zien water drinken in de kleine kwelgaatjes in het ijs van de glopsloot en dat waren allemaal ongeringde vogels
Verder vingen we vandaag ook een roodborst terug waarvan je aanvankelijk denkt weer te maken te hebben met één van de langzaam verzwakkende achterblijvers. Maar nee, dit was een op 8 Oktober jongstleden geringde vogel die nu pas voor de derde maal gevangen is en ineens in gewicht is toegenomen van 17 naar 21 gram. Voor wat we in onze database aan verblijfstijden van roodborsten gewend zijn, is dat een behoorlijk lange tijd voor een roodborst die in een trekgolfje hier geringd is.
De inmiddels dagelijkse roofvogel kwam vandaag in de vorm van een eerstejaars sperwerman die we terugvingen nadat hij afgelopen zondag door ons hier geringd was.
Verder was het zoals gezegd heel rustig geworden in het Glop en gebeurde er niet al te veel meer. Wel vingen we in de schapenweide de derde zwarte roodstaart voor dit jaar. Vermakelijk was nog wel de keep die tijdens een ronde vlak voor me op het pad zat te foerageren en daar onverdroten mee verder ging terwijl ik naderde. Pas op een meter afstand vloog hij op en herhaalde dat enkele malen voor mij uitvliegend. Daarna sprong hij in de onderste baan van een net. Ik kon de ring controleren en vaststellen dat het een vandaag eerder geringde vogel was. Dus liet ik hem direct weer los en vervolgde mijn weg. Wat schetst mijn verbazing? Bij terugkeer zat de vogel er weer en het gehele verhaal herhaalde zich nog een keer. Tot aan het gebouw sprong de vogel drie keer voor me uit in het net. Voorbij het laatste net vloog hij met een boog om me heen om pal achter mij weer op het pad te gaan zitten en gewoon verder te gaan met het zoeken naar elzenzaad...
De laatste twee rondes van vandaag leverden helemaal geen vogels meer op, maar wel hoorden we in de schemer merels vertrekken. Het eiland begon op dat moment opnieuw mistig te worden. Wat zal de dag van morgen ons brengen?

Henri Bouwmeester en Hanneke Huiskamp.

Zondag 20 november 2011

Een zonnige verjaardag met leuk toetje...

De dag begon met het ophangen van slingers voor een jarig Jetje in het veldlab. Daarna snel langs de netten om het water van de mist van afgelopen nacht af te schudden. Dat ging perfect tot het einde van het bos, maar daarna waren de netten tot in de derde baan weer behangen met glaspareltjes van ijs. Kortom vanaf daar slechts enkele vogeltjes in de netten. Het was inmiddels al redelijk helder geworden, tenminste ten opzichte van waar we de afgelopen week aan gewend zijn geraakt. Bij het veldlab vlogen vandaag overigens bij vertrek voor de eerste ronde langs de netten een paar huismussen weg.
Er komen weer heel veel ganzen laag over het glop vliegen. We vragen ons de hele periode al af of dit nu nog steeds ganzen zijn die vanuit zee aankomen of dat het exemplaren zijn die iedere nacht slapen op de strandvlakte en overdag in de polder foerageren. Net als gisteren is de vorst niet de enige reden waarom we weinig vangen; er zit gewoon nog heel weinig in het veld.
Toch hebben we de eerste rondes wel weer een paar nieuwe merels die ook goed in het vet zitten. We zien ook weer een bleke tjif met een eentonig roepje in de nabijheid van de luidspreker, maar vangen ho maar.
De rallen deden het vandaag ineens weer wat beter, we vingen er verdeeld over twee rondes zes vandaag waarvan twee er eerder dit seizoen geringd waren en wel op 25 Oktober en 5 November.
Toch hebben we vandaag ook wel weer een afwijkende vangst gedaan, er hingen 'out of the blue' ineens twee mannetjes Groenling in het allereerste net achter het veldlab, na ringen waren het nummers 15 en 16 voor dit jaar. Wederom een soort waarvan we beneden het gemiddelde hebben geringd.
Omdat er weinig vooruitzichten in weersverandering zijn hebben we besloten om vanaf vanmiddag geleidelijk te beginnen met het afbouwen van de netopstelling. Vanmiddag zijn vanaf 14 uur secties 4 en 5 en de helft van sectie 3 opgeruimd en vangen we morgen dus met 200 meter minder.
Tijdens het opruimen van de laatste netstokken van die secties hoor ik aan het begin van de schemer een heel herkenbaar maar toch enorm onverwacht geluid in de lucht... Een KRAANVOGEL! Wat? Hier?
Jazeker, prachtig komt er in de inmiddels al weer opzettende mist vanuit de polder een solitaire Kraanvogel over het Glop vliegen. Hij vliegt al roepend in noordelijke richting naar het Groene Strand en de Noordzee. Een behoorlijk unieke waarneming en we slaan de avifauna er op na. Daarin lezen we dat tot de publicatiedatum (gegevens tot en met 2003) er 25 waarnemingen op het eiland bekend zijn en dat de laatste datum in een jaar 24 november is, in 1990. Voor de op waarneming.nl ingevoerde waarnemingen, zie hier. (met dank aan Arno Verhoeven).

Henri Bouwmeester, Hanneke Huiskamp en Ruud Vlek.

Maandag 21 november 2011

Alweer mist...

Het wordt saai en vervelend, maar wederom hebben we een dag met zware mist en geen wind. De hele nacht heeft het gelekt uit de bomen bij een luchtvochtigheid van 100 % en hangen er gedurende de gehele dag waterdruppels aan de netten die meteen na het afschudden weer aangroeien. Van vogels is er dan ook niet al te veel te merken. Toch springt er af en toe nog één in de netten. Daaronder ook de Koolmees met kleurringen uit het Lauwersmeergebied die we vorige week nog met de kijker voor het gebouw hadden afgelezen. Een echte nieuwe eilandbewoner na dispersie in Noordelijke richting dus. Ook is er weer nieuws van het mussenfront, en wel de mededeling dat er vanochtend niet één maar twee huismussen in de eik voor het veldlab zaten te wachten tot we broodkruimels van het tafelkleed zouden uitstrooien; leuk.
Er zijn hier dit jaar voor het eerst sinds jaren ook in totaal vijf huismussen geringd, allen op 13 en 14 Mei.
We zijn rond het middaguur verder gegaan met het opbreken van een deel van de opstelling. Vandaag zijn daarbij uiteindelijk de resterende netten van sectie 3 en de gehele secties 8, 9 en 0 binnengehaald. We zijn vandaag dus teruggekropen van 350 meter naar 254 meter net. Ook zijn er twee inloopkooien weggehaald, de kooien van sectie 5 en die naast sectie 7.
Aan het eind van de middag vangen we ineens 4 vinken tegelijk in één net. Het zijn in tegenstelling tot voorgaande dagen zonder uitzondering vogels met vet; hadden deze willen vertrekken of kwamen ze ineens het glop binnenvallen om er te gaan slapen? Een ander heel opmerkelijk fenomeen is dat van alle vangsten van Vinken 97% uit mannen bestaat, een opmerkelijk scheve verhouding die ik niet kan bespeuren in voorgaande jaren.
We hebben geen waarnemingen te melden voor vandaag, we waren al blij genoeg dat we in staat waren om het eind van een netsectie te zien. Als we de resterende dagen nog zeven vogels ringen hebben we een jaartotaal van 5500 vogels. Met aanhoudende weersomstandigheden zoals deze weken zal dat nog een opgave worden ook...

Henri Bouwmeester, Hanneke Huiskamp en Ruud Vlek.

Dinsdag 22 november 2011

En weer een dag de mist in...

We hadden vanochtend alleen netsecties 1, 2, 6 en 7 nog staan, tezamen toch nog goed voor 254 meter. In de eerste ronde hing in het eerste net bij het gebouw de verrassing van de dag... jawel, een huismus! Ze hadden zich al een paar dagen aangekondigd, maar nu hing dan toch echt een exemplaar van deze lokaal inmiddels zeldzame vogel. In ons geval betrof het een mannetje.
Het zal geen verrassing meer zijn dat ik schrijf dat we vandaag wederom de hele dag in de mist verkeerden. Het is ook waterkoud met een temperatuur die de hele dag om de 0 graden schommelt.
Wederom zaten er continu pareltjes van water aan de netten en dus vingen deze amper. We zijn in het gebouw verder gegaan met het opruimen van alle spullen, uitzoeken van netten, drogen van netten en deze opbergen voor de winter. Ook worden er al armenvol netstokken uit het veld gesleept, met een temperatuur van nul graden een lekker koud karweitje.
Tussendoor waren er toch nog wel een paar vogeltjes te ringen. Slechts een paar nieuwe ringen hebben we kunnen uitdelen, maar er waren ook nog wel een paar leuke terugvangsten. 2 merels waren oude bekenden; één exemplaar was hier op 12 november 2010 geringd en nu pas voor het eerst teruggevangen en een ander exemplaar dat hier in dezelfde periode geringd was, te weten 9 november 2010 en daarna in dat jaar alleen teruggevangen op 26 november en dit jaar alleen op 9 november en dus vandaag op 22 november. Een curieuze herhaling van vergelijkbare vangperiodes dus. Maar wat nog opvallender is: deze merel heeft afgelopen week ineens besloten om eens flink vet aan te gaan leggen en wel 24 gram in 13 dagen tijd. Maar dan nu weer de interessante stellingen: local of trekker? Of: local en VER-trekker? We zullen het niet weten want hartje winter vangen we hier niet...
Verder vingen we een koolmees NVO oftewel niet door ons geringd. Deze blijkt door Ardie Noorman in oktober 2008 te zijn geringd in het dorp en is niet eerder in het glop gecontroleerd.
Na het middaguur vorderen we snel met het opbergen van de netten; morgen proberen we met een paar netten nog 3 ongeringde vogels te vangen om zo op het jaartotaal van 5500 vogels uit te komen, het op twee na magerste jaar sinds de totstandkoming van de huidige netopstelling. En eigenlijk moeten we het het magerste jaar noemen want in dit jaartotaal zitten in tegenstelling tot die andere twee jaren ook nog de voorjaarsvangsten meegerekend.

Henri Bouwmeester, Hanneke Huiskamp en Ruud Vlek.

woensdag 23 november 2011

De laatste loodjes.

We hadden vandaag nog een wens in te lossen... en dat was de 5500-ste vogel op de lijst te krijgen. De teller voor 2011 stond gisteravond op 5497 en dat kunnen we natuurlijk niet op ons laten zitten. Daarom gingen we tijdens de laatste loodjes van het opruimen nog even verder met rallenkooien nummer 4 en 8 en de netten van sectie 1. In de eerste ronde bleken er vannacht flink wat waterrallen te zijn aangekomen want er knorden er heel wat en er lagen diverse nieuwe poepspetters op de paden. In de kooi... jawel, 3 rallen tegelijkertijd... 5497 + 3 =... Maar nee hoor... één van de drie was al geringd. Dan voel je de bui al wel hangen... Maar gelukkig hadden we nog een paar mistnetten en daar vingen we naast een paar terugvangsten dan toch uiteindelijk de 5500-ste vogel van dit seizoen, een koolmees.
Daarna hebben we de netten verder afgebroken en ben ik begonnen met de ontmanteling van de geluids-installatie en is Hanneke verder gegaan met het opbergen van de inmiddels gedroogde netten van gisteren en het altijd weer zeer aangename klusje van het wassen der vogelbewaarzakjes. Daarna dook ik het terrein weer in en ben begonnen met het opruimen van de laatste twee kooien.
En ja hoor... daar was ie dan... waterral nummer 121 voor dit jaar en dus vogel nummer 5501 voor 2011... Zo gaan die zaken dan...
Maar goed, we hebben weer lekker een dagje in mist en nattigheid kunnen werken en alles in het veld was uiteindelijk om 16.00 uur uur binnen. Daarna nog het gebouw opgeruimd en morgenochtend de laatste loodjes voordat we de boot kunnen pakken.

Henri Bouwmeester, Hanneke Huiskamp en Ruud Vlek.

Epiloog

2011 was een jaar dat de boeken in kan gaan als het op twee na magerste jaar in de periode waarin we met deze netopstelling en geluidsprotocol werken. Het meest opmerkelijke van dit jaar was eigenlijk nog wel dat er niet veel opmerkelijks was, maar het vermelden alleszins waard zijn niettemin: twee Dwerggorzen in één seizoen; 187 Rietgorzen, de enige soort die ver bovengemiddeld in aantallen gevangen werd (andere soorten als Koperwiek, Fitis, Goudhaan, Bonte Vliegenvanger, Keep, Vink en Sijs vingen we in opmerkelijk lage aantallen); 1.037 Merels, die deden het dit jaar best wel goed, zeker als je bedenkt dat we van deze enorm op geluid reagerende soort dit jaar geen geluid draaiden, en het is ook de enige soort waarvan we er meer dan duizend hebben geringd; een Kleine Vliegenvanger; en een opmerkelijke eindsprint qua roofvogels. Ook de Waterrallen sprintten mee naar de meet. Door de vele regen was aanvankelijk de waterstand te hoog en later was het langdurig veel te droog voor de rallen.

Voor een totaaloverzicht van de vangsten van VRS Schiermonnikoog in het Glop van 1991 tot en met 2011, zie de soortenlijst.

Alle meelezers bedankt voor de aandacht en belangstelling, en tot volgend jaar.

Gegroet, ringers en helpers van Vogelringstation Schiermonnikoog.

Ringers en helpers van Vogelringstation Schiermonnikoog.

   ·      ·      ·       ·      ·